بزرگنمايي:

آریا بانو -
بیش تر زنان هر ماه چند روز قبل از آغاز قائدگی علایم روحی و فیزیکی خاصی را تجربه میکنند . حدود 5% زنان در سنین باروری علایم اختلال قبل از قائدگی را تجربه میکنند که آن قدر شدید است که می تواند منجر به بیماری افسردگی های قابل توجه شده و در فعالیت های روزانه آن ها اختلال به وجود آورد.
18 تا 35% زنان از علائمی رنج می برند که شدت آن کم تر است ولی این علایم هم دردسر و مشکلات خاص خود را دارد.
علایم PMDD یا اختلال قبل از قائدگی
در بیش تر قائدگی ها وجود بعضی از علایم زیر( که دست کم یک مورد مربوط به تغییرات خلقی است) نوشته شده است:
بیماری افسردگی( بیماری افسردگی قبل از قائدگی)
استرس یا تنش
تغییرات غیرمنتظره در خلق( اختلال خلقی قبل از قائدگی)
کج خلقی
از دست دادن علاقه و انگیزه برای کارهای روز مره
مشکل در تمرکز
کاهش انرژی
عطش غذایی و تغییراتی در اشتها
بی خوابی یا خواب الودگی
علایم فیزیکی مثل تحریک پذیری سینه ها یا پف کردن
علائمی که با فعالیت های روزانه اعم از کار، مدرسه یا روابط تداخل دارد.
دیگر علائمی که به علت تشدید اختلال ها یا بیماری های دیگر به وجود نیامده باشد.
ارائه گزارشی که حاوی رتبه بندی علایم روزانه ای باشد که دست کم مربوط به دو چرخه قائدگی مداوم باشد.
دلایل اختلال بیماری قبل از قائدگی PMDD و PMS
علل دقیق PMDD و PMS هنوز مشخص نیست. بعضی معتقد هستند PMDD از پاسخ غیر طبیعی مغز به نوسان هورمون های طبیعی زن در زمان چرخه قائدگی ناشی شود. این به نوبه خود منجر به کمبود سروتونین عصبی میشود . بعضی از زنان، من جمله افرادی که یکی از دلایل زیر را دارد بیش تر از سایرین به PMDD مبتلا هستند.
سابقه شخصی یا خانوادگی
بیماری افسردگی بعد از زایمان،
اختلال های خلقی
بیماری افسردگی بیش تر از سایرین
اختلال ناخوشی پیش از قاعدگی
تشخیص سندرم قبل از قائدگی
تشخیص بصورت بالینی و با ثبت فهرست علایم در زمان چند ماه، صورت می گیرد. برای تشخیص سندرم قبل از قائدگی علایم باید در اغلب ماه ها رخ بدهند. در مرحله لوتئال سیکل به وجود آیند و فورا بعد از آغاز خونریزی قائدگی برطرف شوند. باید دست کم یک هفته فاصله زمانیِ عاری از علایم وجود داشته باشد و درصورتی که هرگونه علامتی در طی سیکل قائدگی پابرجا بماند، تشخیصهای دیگری مثل استرس یا بیماری افسردگی محتمل خواهند بود.
ارزیابی و تشخیص سندرم قبل از قائدگی
– سابقه گردش های مرتب قائدگی
– وجود علایم مربوط به سندرم قبل از قائدگی در مرحله لوتئال قائدگی که عملکرد اقتصادی – اجتماعی فرد را مختل کند.
– بیمار باید در طی 2 ماه علایم را یادداشت کند.
– یک وقفه در علایم که واضح در طی مرحله فولیکولی رخ میدهد جهت تشخیص سندرم قبل از قائدگی الزامی است. در صورتی که وقفه علایم در مرحله فولیکولی وجود نداشت بیمار جهت احتمال بیماری اضطرابی یا خلقی بررسی شود.
– عدم استفاده هورمون یا دارو
– CBC و TSH سرم در حد طبیعی باشد.
عوامل خطر
استفاده از کافئین بالا
استرس امکان دارد شرایط را سرعت ببخشد.
افزایش سن
سابقهٔ بیماری افسردگی
سابقهٔ خانوادگی
عوامل رژیم غذایی( سطح پایینی از ویتامین و مواد معدنی به ویژه منزیم، منگنز و ویتامین E) و همچنین ویتامین D
سابقهٔ خانوادگی اکثراً پیش بینی کنندهٔ خوبی برای احتمال سندروم قبل از قائدگی است، مطالعات نشان داده اند که نرخ( concordance) در بین دوقلوهای همسان، دو برابر بیش تر از دوقلوهای غیر همسان( با برادر) است. این بدان معنی است که درصورتی که یک دوقلو دارای PMS است، قل دیگر احتمال بیشتری از حد متوسط برای ابتلا به PMS دارد، و این نشان میدهد که تا حدی علل آن می تواند ژنیتیکی باشد. درصورتی که چه وجود سندرم قبل از قائدگی در زنان مبتلا به اختلال های خلقی مثل بیماری افسردگی و اختلال دوقطبی، بالا است، با اینحال رابطهٔ آن ها هنوز ثابت نشده است. همچنین، ویتامین B، به خصوص ویتامین B6، می تواند به PMS کمک کند.
درمان اختلال بیماری قبل از قائدگی PMDD
دو نوع دارو امکان دارد به PMDD کمک کند
داروهایی که بر تخمک گذاری اثر می گذارند و داروهایی که بر سیستم عصبی مرکزی تأثیر می گذارند( CMS).
مانند این داروها شامل استفاده از:
ضد افسردگی های SSRI مثل فلوکستین( Prozac، Sarafem)، سرترالین( Zoloft)، پاروکستین( Paxil) و سیتالوپرام( Celexa)
ضد حاملگی های خوراکی حاوی دسپورنون و اتینیل
درمان شناختی( CT) برای افردی که دارای PMS هستند هم کمک میکند . CT همراه با دارو، به افرادی که PMDD دارند کمک کند.
درمان سندرم پیش از قاعدگی
درمان سندرم قبل از قائدگی از نگاهی دیگر
1. مهار تخمک گذاری
پیش‌گیری از تخمک گذاری با COCP، در بسیاری از زنان مؤثر واقع میشود . در صورتی که اندومتر تحت مراقبت باشد، می توان از دیگر اشکال استروژن مثل برچسب استروژنی هم استفاده کرد. LNG- IUS شیوه مفیدی برای مراقبت از اندومتر است، زیرا بصورت موضعی بر روی اندومتر عمل میکند و در موارد کاربرد آن جذب سیستمیک پروژسترون اندک است.
2. مهارکننده های انتخابی برداشت دوباره سروتونین
شواهد خوبی وجود دارند که نشان می‌دهند این دسته از داروها به خصوص فلوکستین و سرترالین، باعث بهبود علایم فیزیکی، احساسی و رفتاریِ سندرم قبل از قائدگی و PMDD میشوند . عموما درمان طولانی‌مدت احتیاج دارد، زیرا علایم بطور رایج بعد از برطرف شدن عود میکنند .
3. درمان های جانبی
روغن گل پامچال به درجاتی در کم کردن از آلرژی و درد سینه مؤثر است. شواهدی درمورد اثر مفید ویتامین B6( پیریدوکسین) وجود ندارند، ولی این ویتامین امکان دارد بعنوان پلاسبو مؤثر واقع شود. درمان پروژسترونی، جایی در درمان سندرم قبل از قائدگی یا PMDD ندارد.
عارضه های سندرم قبل از قائدگی و پیش اگاهی
– اکثریت زنانی که درمان شوند بهبودی قابل توجه پیدا میکنند .
– درصد جواب به SSRI ها 60 تا 70 درصد است.
- در اغلب زنان بیماری سندرم قبل از قائدگی در موقع یائسگی فروکش میکند .
– عوارض در صورت عدم درمان شامل بیماری افسردگی و افزایش وقوع خودکشی در زمان نیمه دوم گردش قائدگی است.
رژیم غذایی و ورزش
تغییرات رژیم غذایی عبارتند از:
کاهش استفاده شکر، نمک، کافئین و الکل
افزایش پروتئین و استفاده کربوهیدرات های پیچیده
ورزش و روش های مدیریت استرس به مشکلات قائدگی می تواند کمک کند.
گردآوری: بخش زناشویی بیتوته