بزرگنمايي:

آریا بانو -
بازی‌هایی که جان کودکان را نشانه گرفته‌است
١٢١
٠
جام جم / بازی‌های کودکانه دنیای بزرگسالی را می‌سازند، اما اغلب ما در بزرگسالی نسبت به اهمیت و نقش بازی در نحوه ساختن زندگی کودکانمان کم توجه می‌شویم؛ آنچنان که این روزها بازی از نگاه اغلب والدین پرمشغله یک «صدا خفه کن» محسوب می‌شود. سر و صدای کودکان و نوجوانان توسط قهرمان‌های بازی‌های مجازی آنچنان به درونشان کشیده می‌شود که والدین متوجه هدایت دلبندشان به سوی مرگ نمی‌شوند تا زمانی که نفس کودکشان کاملا در سینه حبس می‌شود و فاجعه خود را به شکل خودکشی آشکار می‌کند. این روزها بازی «مومو» بعد از نهنگ آبی چنین نقشی را ایفا می‌کند. با هدف محافظت از وجود ارزشمند کودکان و نوجوانان ایران زمین با دکتر حمیدرضا حسن‌آبادی، روان‌شناس تربیتی، عضو هیأت علمی دانشگاه خوارزمی و دکتر سیدرضا ملکوتی، روانپزشک و عضو جمعیت پیشگیری از خودکشی گفت‌وگو کرده‌ایم تا درباره مخاطرات این بازی‌ها و راه‌های مراقبت از فرزاندانمان بیشتر آشنا شویم.
دکتر ملکوتی
با مراکز مشاوره تماس بگیرید
واتس‌اپ، فیسبوک و البته تماس‌های تلفنی ناشناس، کانال‌های آشنایی نوجوانان با بازی مومو معرفی شده‌ است. این بازی‌ها مخاطب را چنان آهسته به سمت خودکشی هدایت می‌کند که فرد از این هدایت نرم مطلع نمی‌شود. هرچند کودکانی که دچار ترس، اضطراب،نگرانی و القا پذیری بالا هستند، بیشتر تحت‌تاثیر این بازی‌ها قرار می‌گیرند اما همان‌گونه که اشاره شد کودکان و نوجوانان عادی نیز از این تاثیرپذیری مستثنا نیستند.
احتمالا این سوال برای شما هم مطرح است که اگر متوجه شدید فرزندتان به دام بازی مومو یا نهنگ آبی گرفتار شده، چه کاری باید انجام دهید؟
کارشناسان تأکید می‌کنند به هیچ عنوان واکنش تهاجمی و مناقشه برانگیز با فرزندتان نداشته باشید و حتما با مراکز مشاوره بهداشت روان سازمان بهزیستی با شماره 1480 و اورژانس اجتماعی 123 تماس بگیرید یا به مراکز مشاوره بهداشت روان مستقر در مراکز جامع سلامت مراجعه کنید و حتما از روان‌شناس کمک بگیرید.
این اقدامات از آن جهت اهمیت دارد که میزان اثرگذاری بازی بر ذهن کودک و افکار ایجاد شده در او بررسی و آسیب‌های وارد شده درمان شود.
دکتر حسن آبادی
ابزار پنهان نفوذ بر کودکان
اهمیت بازی و تاثیر آن در رشد شناختی، اجتماعی، زبانی، هیجانی، جسمی، معنوی و شکل گیری ساختار ذهنی کودکان نسبت به دنیای بیرون بر هیچ کس پوشیده نیست. بنابراین وارد جزئیات مربوط به نقش و جایگاه بازی نمی‌شویم. تقریبا اغلب ما بر این گمان هستیم که زندگی در عصر ارتباطات و فضای مجازی، تبلیغات، آپارتمان‌نشینی، مشغله زیاد والدین و کاهش سطح اعتماد اجتماعی نسبت به حضور فرزندان در محیط بیرون از خانه مهم‌ترین دلایل گرایش کودکان و نوجوانان به بازی‌های مجازی است. اما اینها بخشی از عوامل است. نکته مهم تر جایگاه بازی‌ها در فرآیند رشد کودک است. در بازی، کودک سعی دارد دنیا را طبق میل و اراده خود درست کند و قوانین و مقررات را مطابق دلخواه خود تغییر دهد. طراحان بازی‌های مجازی با استفاده از این ظرفیت، بازی‌های خود را برای تاثیرگذاری بر کودک طراحی می‌کنند و به این‌گونه کودک را به سمت رفتارهای مخرب و آسیب زننده هدایت می‌کنند.
نحوه برنامه‌ریزی استفاده از بازی‌ها
کودکان و نوجوانان چنان تحت تاثیر دنیای مجازی هستند که بر خلاف گذشته، اولین تقاضای آنها داشتن تبلت یا موبایل است. چاره‌ای هم جز پذیرش این خواسته از سوی والدین اما به شکل برنامه‌ریزی شده نیست. البته معنای برنامه‌ریزی این نیست که والدین هر وقت خواستند تبلت یا موبایل را به دست کودک بسپارند یا به زور از او بگیرند.
منظور یک برنامه‌ریزی هدفمند بر مبنای تعامل بدون مناقشه است. یعنی والدین با کودک به توافق می‌رسند که مثلا هفته‌ای دو ساعت در زمان‌بندی سه یا چهار دوره 30 تا 45دقیقه‌ای فرزندشان مجاز به استفاده از ابزار مجازی است.
مومو یا نهنگ آبی
تنها کودکان دارای اختلال روانی در معرض تهدید نیستند، بلکه کودکان عادی نیز نسبت به انجام این بازی‌ها گرایش دارند. چرا؟ چون کودکان براساس قواعد بازی دوست دارند دنیا را آن گونه که دوست دارند، تجربه کنند. اما قوانین بزرگسالی و رفتارهای ایدئولوژیکی چنین اجازه‌ای را نمی‌دهد و واکنش اغلب کودکان بدرفتاری است. نحوه مواجهه اغلب بزرگسالان در مقابل بدرفتاری کودک یا نوجوان نیز قضاوت و ارزیابی‌های غیرمنطقی است.
«تو بچه بدی هستی، بی‌ادبی، دوستت ندارم...» جملاتی که در اغلب بچه‌ها موجب احساس بی ارزشی، دوست داشتنی نبودن، بی‌اهمیت بودن و... می‌کند. اینجاست که بچه‌ها آمادگی گرایش به رفتارهای بد و پرخطر را پیدا می‌کنند. آنها احساس می‌کنند با انجام کارهای بد می‌توانند دنیا را تحت کنترل بگیرند و توجه‌ها را به خود جلب کنند.
بنابراین در صورت مواجهه با بدرفتاری به جای تخریب شخصیت، صرفا براساس همان رفتار، کودک را قضاوت کنید. کارشناسان توصیه می‌کنند والدین همانگونه که نسبت به کیفیت مواد غذایی، پوشاک و سایر لوازم مصرفی توجه دارند باید نسبت به بازی‌هایی که در اختیار فرزندشان قرار می‌گیرد نیز حساس باشند. آنها قبل از کودکان بازی‌ها را با کمک متخصصان بررسی کرده و در صورت مثبت بودن عواقب آن، شرایط استفاده را فراهم کنند.