بزرگنمايي:

آریا بانو -
روح‌ا... سهرابی: ساخت فیلم مذهبی هزینه دارد
٢٨
٠
جام جم / یکی از وظایف سینما بازنمایی و ترویج ابعاد اعتقادی، عاطفی، رفتاری، دانشی و پیامدی دین در جامعه است. آثاری که می‌تواند انسان معاصر را در مقابل بحران‌های پیرامونش حمایت کند و پنجره‌های نو و بدیعی بر ذهن مخاطب باز کند. فیلم‌های دینی، چنانچه باکیفیت ساخته شوند از جمله آثاری هستند که در گذر زمان علاوه بر حفظ ارزش‌های خود همواره از اقبال مخاطبان بهره برده‌اند. در این راستا فیلم‌های «توبه نصوح» و «افق» در دهه 60، «از کرخه تا راین» و «به رنگ خدا» در دهه 70، «خیلی دور- خیلی نزدیک» و «طلا و مس» در دهه 80 و فیلم «شیار 143» در دهه 90 از جمله آثاری است که بیشترین نزدیکی را با سینمای دینی و مذهبی داشته‌. روح‌ا... سهرابی، قائم‌‌مقام اسبق انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس، کارگردانی است که نامش با فیلم‌های مذهبی گره خورده. آثاری از جمله «محدوده ابری» و «خاکستر و برف» از فیلم‌های بلند این کارگردان است. در گفت‌وگویی که به بهانه شب‌های قدر با سهرابی ترتیب دادیم، با او درباره سینمای دینی، دغدغه‌های سینمای دینی، حمایت از این گونه سینمایی و... به گفت‌وگو پرداخته‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
با چه انگیزه‌ای به دنبال ساخت فیلم‌هایی با رگه‌های مذهبی که اخلاق و تحول شخصیتی در آنها نقش به‌سزایی دارند، هستید؟
این موضوع مبحث گسترده و ریشه‌داری است، به این دلیل که بخشی از آن به عقبه ذهنی و اعتقادی خود فیلمساز برمی‌گردد. وقتی شما استعداد و تخصصی در زمینه‌ای دارید، طبیعتا آن را در مسیر اعتقادات و باورهای عمیق خودتان به کار می‌گیرید. این موضوع فقط منحصر به فیلمسازان نیست و در هر عرصه‌ای هر آن‌که تخصص و استعدادی دارد در مسیر باورهایش آن را خرج می‌کند. کمااین‌که در کشورهایی که به اصول و باورهای ما اعتقاد ندارند هم می‌بینیم که فیلمسازان در جهت بازنمایی تفکرات و باورهایشان فیلمسازی می‌کنند. من هم مسیری که برای فیلمسازی انتخاب کرده‌ام را دوست دارم و با اعتقاد کامل آن را ادامه می‌دهم.
با توجه به تجربیاتی که دارید ارتباط مخاطبان با این‌گونه آثار را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
میزان استقبال مخاطبان از این‌گونه آثار ارتباط مستقیمی باکیفیت اثر دارد. در واقع ارتباطی دوسویه در این زمینه برقرار است. یک سوی قضیه علاقه خود مخاطب به تماشای آثار مذهبی است و سوی دیگر عملکرد فیلمساز که در چه قالب و فرمی اثر مورد نظر را به مخاطب ارائه می‌دهد. به نظرم فرم و محتوا اگر به‌خوبی بتوانند یکدیگر را همپوشانی کنند در جذب حداکثری مخاطب بسیار مثمرثمر خواهند بود.
به نظر شما مشکلات ساخت فیلم‌های مذهبی چیست؟
مسؤولان از ساخت اینگونه آثار کمتر حمایت می‌کنند و بنابراین فیلمسازان انگیزه چندانی برای ساخت فیلم‌های مذهبی ندارند. نمونه‌های این اتفاقات تا به حال زیاد افتاده. فیلمسازان آثار مذهبی مختلفی را به ارگان‌ها و نهادهای مختلف ارائه می‌دهند، اما آنقدر به در بسته می‌خورند که به مرور زمان شادابی و انگیزه‌شان را از دست می‌دهند. به طوری که ترجیح می‌دهند دیگر به این حوزه ورود نکنند. ضمن این‌که ما نهادهای موازی هم زیاد داریم که هرکدام از این شوراها دارای علایق و سلایق خاص خودشان هستند. فیلمنامه‌ای که در یک شورا مورد استقبال قرار بگیرد، ممکن است در شورای دیگر رد شود یا بودجه‌ای برای تولید آن مهیا نباشد. می‌خواهم بگویم مشکلات زیاد است. ما نمی‌توانیم یک بام و دو هوا کار کنیم. اگر قرار است به سمت ساخت فیلم‌های مذهبی برویم باید هزینه هم تقبل کنیم. فیلم‌های مذهبی و ارزشی با فیلم‌های آپارتمانی متفاوت هستند. اگر قرار است به ارزش‌ها بپردازیم باید شش دانگ بپردازیم و این یعنی هزینه. امیدوارم هر سازمانی نسبت به توانمندی‌اش به کلیتی برسد که بتواند کارهایی را تولید کند.
بین آثار مذهبی سینمای ایران کدامیک را بیشتر می‌پسندید؟
بهتر است نام نبرم. چون ممکن است بعضی‌ها از قلم بیفتند، اما سالانه معمولا یک یا دو اثر ارزشمند در این حوزه
ساخته می‌شود.
وضعیت فعلی سینمای ایران را چطور ارزیابی می‌کنید؟
وضعیت کنونی سینمای ما تفاوت چندانی با سال‌های قبل نکرده. به قول معروف دست فرمانی در سینماست که طبق آن پیش می‌روند. به نظرم تلاشی برای جریان‌سازی در سینما نیست. حداقل در 20 سال اخیر من به یاد ندارم که در سینما موضوعی باعث جریان‌سازی در سینما شود و همین باعث می‌شود که ما هرازگاهی فیلم خوب در سینما ببینیم که آن هم متکی به فرد است. به این معنا که سینمای ما برای مبنای تخصص افراد است که فیلم شاخصی تولید می‌کنند و تا چند سال از تبعات آن فیلم بهره‌مند می‌شود، اما در این بین نباید فراموش کرد که سینما تنها برای سینما، فریبی بیش نیست و اگر سینما در خدمت آرمان‌های بشر نباشد یک فریب مدرن و در خوشبینانه‌ترین حالت، تنها یک سرگرمی است. سینمای ما مسیری خسته و معمول را طی می‌کند و من نکته قابل دفاعی را طی این سال‌ها در آن نمی‌بینم. مدیران هم از آنجا که عموما علاقه‌مند آثار زودبازده هستند و دوست دارند که خروجی کارشان را زود ببینند به سمت تغییرات بنیادی نمی‌روند و بنابراین سینمای ما بی‌روح است.