بزرگنمايي:

آریا بانو -
نوشیدنی پرخاصیت اما فراموش شده
٨٤٥
٠
صبح نو / بسیاری از ایرانیان با بطری‌های شیشه‌ای شیر که عکس یک گاو روی آن بود، خاطرات نوستالژی دارند. بیش از دو دهه قبل که کارخانه‌های تولید لبنیات به‌اندازه فعلی گسترش نیافته بودند، تنها یکی‌دو کارخانه در این میدان حضور داشتند. البته، جمعیت هم به این اندازه نبود؛ اما مقدار مصرف شیر و لبنیات در‌مقایسه‌با جمعیت آن زمان و سرانه مصرف لبنیات بیشتر از مقداری بود که الان ثبت می‌شود.
برای کم‌شدن مصرف لبنیات، دلایل بسیاری را می‌توان برشمرد؛ اما یکی از مؤثرترین آن‌ها که به‌ویژه در یک سال اخیر بروز کرده، به مسائل اقتصادی مربوط می‌شود.
در یک سال گذشته، افزایش نهاده‌های دامی از یک سو و مواد پتروشیمی از سوی دیگر، موجب شده قیمت تمام‌شده شیر و محصولات لبنی و نیز صنعت بسته‌بندی افزایش چندبرابری قیمت‌ها را شاهد باشد که تأثیر آن در قیمت محصولات لبنی به‌وضوح مشاهده‌شدنی است.
حالا در چنین وضعیتی عضو هیأت‌علمی انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی کشور هم با بیان اینکه شیر در سبد غذایی ایرانی‌ها جایی ندارد، گفته است این اتفاق می‌تواند در آینده به بروز بیماری‌هایی چون پوکی استخوان، راشیتیسم و کوتاهی قد منجر شود.
دکتر سهیل اسکندری درادامه به یکی از نکات موردتوجه ایرانیان اشاره کرده است: کشور ژاپن با بهبود تغذیه موفق شده در طول 20 سال، میانگین قد را 10 سانتی‌متر افزایش دهد؛ در‌حالی‌که در 25 سال گذشته، کشور ما با کوتاهی قد روبه‌روست.
کاهش 25درصدی مصرف
اسکندری همچنین درباره میزان مصرف شیر هم گفته است: براساس سبد غذایی پیشنهادی وزارت بهداشت کشور برای افراد 18 تا 50 سال، هر فرد باید ماهانه هشت لیتر شیر، سه کیلوگرم ماست و حدود پانصد گرم پنیر مصرف کند. این مقدار مطلوبی است؛ اما در چند سال گذشته، مصرف شیر و لبنیات به‌شکل محسوسی تا 25درصد کاهش یافته و با‌توجه‌به نقش بی‌بدیلی که شیر در تغذیه انسان دارد، از این نظر کمبود فاحشی در وضعیت غذایی ما ایجاد شده است.
این عضو هیأت‌علمی انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی درباره دلایل کاهش مصرف شیر و لبنیات هم اظهارنظر کرده و گفته است: کارشناسان تغذیه دو دلیل اصلی را در‌این‌باره ذکر می‌کنند: نخست، کاهش قدرت خرید خانوار و دوم، هشدارهایی که درباره افزوده‌شدن بیش‌ازحد روغن پالم به شیر و محصولات لبنی از سوی برخی کارخانه‌ها داده شد.
هجوم بیماری‌ها
کم‌شدن مصرف لبنیات اتفاق ناگواری است و تبعات عجیبی دارد که بسیاری از ما با این تبعات مواجه بوده‌ایم. براساس مطالعات و نتایج تحقیقات موجود، کاهش توان ذهنی و خستگی، پوکی استخوان، اختلال در خون‌سازی، کم‌خونی، سرطان ناشی از خارج و دفع‌نشدن رادیکال‌های آزاد و فلزات سنگین در بدن، تأثیر شیر و لبنیات در پیشگیری و درمان فشار خون بالا، تأثیر شیر و لبنیات در رشد کودکان و نوجوانان، آثار و عوارض کمبود ویتامین B2 و ریبوفلاوین برخی از عوارض کاهش مصرف شیر و لبنیات هستند. این در حالی است که با مصرف همین موادغذایی غنی، می‌توان از بروز بسیاری از این بیماری‌ها و هزینه‌های جانبی مربوط به درمان آن‌ها پیشگیری کرد. در شرایط فعلی، بسیاری از افراد از خستگی بدون فعالیت گلایه می‌کنند.
علت این مسأله کم‌خونی و اختلال در سیستم اکسیژن‌رسانی به بدن به‌دلیل هوای آلوده یا موانع دیگر هستند. به‌عبارت‌دیگر، مصرف لبنیات و فرآورده‌های لبنی به‌دلیل داشتن ریزمغذی‌ها و مواد موجود در آن می‌تواند به‌خوبی اثرهای ناشی از خستگی بدنی و آلودگی‌هایی را که سبب اختلال در سیستم فکری و عصبی شده، از بدن خارج کند و شادابی و انرژی بیشتری در پی داشته باشد.
یکی از مهم‌ترین عوارض مصرف‌نکردن لبنیات و شیر، بیماری پوکی استخوان است که در سنین کهن‌سالی موجب بروز مشکلات بسیاری برای افراد می‌شود. پوکی استخوان معمولا در مراحل اولیه علامت خاصی ندارد و علائم آن به‌تدریج و طی زمان مشخص می‌شود. برخی از علائم این بیماری شامل درد در استخوان‌ها و مفاصل، مشکل در راست‌نشستن و ایستادن، کوتاه‌شدن قد و شکستگی‌های آسان است.
درباره فواید مصرف لبنیات باید به این نکته هم اشاره کرد که لبنیات به‌خاطر داشتن مواد خنثی‌کننده ریزرادیکال‌ها که از محیط یا رژیم غذایی به بدن و خون وارد می‌شوند، آن‌ها را تخلیه و دفع می‌کند.
از‌این‌رو، حذف یا کاهش مصرف آن‌ها به‌دلایل مختلف و بی‌توجهی به این مسأله در درازمدت به سبب آسیب‌رساندن این مواد نامطلوب برای بدن سیستم‌های درونی فرد دچار مشکل شده و ممکن است با استمرار این رویه و سبک مصرفی به کم‌کاری یا ازکارافتادگی یکی از دستگاه‌های بدنی منجر شود.