بزرگنمايي:

آریا بانو -
با بی‏ ادبی و بد‏دهنی فرزندمان چه کنیم؟
٩٨
٠
سواد زندگی / یک تحقیق دانشگاهی در تهران نشان می‌دهد که 89 درصد مدیران مدارس با فحاشی و الفاظ تحریک‏کننده نسبت به معلمان و سایر دانش‌آموزان مواجه هستند.
امروز از هر معلمی که حداقل ده سال سابقه آموزش دارد بپرسید مهم‏ترین تفاوت دانش‌آموزان امروز با ده سال قبل چیست اغلب آنها می‌گویند بچه‌های امروز بی‌ادب‌تر شده‌اند. این واقعیتی تلخ است که تحقیقات دانشگاهی هم آن را تایید می‌کند؛ یک تحقیق دانشگاهی نشان می‌دهد که تنها 12 درصد از 2 هزار بزرگسالی که از آنها نظرخواهی شده احساس کرده‌اند که نوجوانان با احترام رفتار می‌کنند؛ اکثر آنها نوجوانان را بی‌ادب، غیر‌مسئول و بی‌انضباط توصیف کرده‌اند. با یک جستجوی ساده در شبکه‌های مجازی و کامنت‌ها نیز می‌توان انبوهی از واژه‌های سخیف، توهین‌آمیز، بی‌ادبانه و بی‌نزاکت را دید. این همه حاکی از پدیده‌ای است که جامعه‌شناسان و روانشناسان اجتماعی آن را «بحران احترام» می‏نامند. نتایج مطالعات یک تیم تحقیقاتی در دانشگاه هاروارد که پنج سال بیش از ده هزار دانش آموز و دانشجو را مورد مطالعه قرار داده‌اند نشان می‌دهد که اگر چه هیچ عامل واحدی مسئول بروز بحران احترام نیست اما 6 عامل در بی‌اثر ماندن تقویت فضیلت احترام به طور خاص نقش دارند: رفتار غیرمحترمانه با کودکان، زوال نزاکت، کمبود الگوهای برجسته، افزایش شیوه بیان مستهجن، نمایش قساوت، بی‌تربیتی و شهوت‏پرستی در رسانه‌ها. حال ما به عنوان پدر و مادرهایی که خواهان کودکانی با ادب و با نزاکت هستیم برای اصلاح این‏گونه رفتارهای زبانی بچه‏هایمان چه باید بکنیم.
1. رفتار بی‌ادبانه را مشخص کنیم: اولین گام در رفع بی‏ادبی فرزندمان این است که رفتارهای ناشایست را مشخص کنیم. بدین ترتیب که برای کودک روشن کنیم که کدام رفتارها یا الفاظ ناشایست است تا او دیدگاه روشنی نسبت به مسئله پیدا کند.توجه داشته باشید که تنها به رفتار بی ادبانه او اشاره کنید و به شخصیت او چیزی را نسبت ندهید. مثلاً «وقتی با تو صحبت می‏کنم گفتن اینکه "جوش نیار" یا "برو بابا" بی‏ادبانه است. تو نباید اینطور با من صحبت کنی.»
2. وقتی بی‌احترامی می‌کنند با آنها درگیر نشویم: مطالعات مربوط به رشد نشان می‌دهد که اگر کودکان متوجه شوند رفتار بی‌ادبانه‌شان در جلب توجه شما موثر بوده به احتمال زیاد آن رفتار را تکرار می‌کنند. بنابراین در زمان بروز رفتار بی‌ادبانه بی‌تفاوت باشید و هیچ واکنشی نشان ندهید. اگر رفتار ادامه یافت از اتاق خارج شوید یا خودتان را به کار دیگری سرگرم کنید. اما بعداً در این باره رفتار متناسب را نشان دهید.
3. در صورت تداوم بی‌ادبی عواقبی برای آن وضع کنید: اگر پس از بیان مواضع‏تان رفتار بی‏ادبانه ادامه یافت عواقبی را برای آن در نظر بگیرید. عواقبی که برای بچه‏ها واضح و دارای زمان مشخص باشد و مستقیماً به رفتار غیر‏محترمانه مرتبط باشد. و نیز متناسب با سن کودک باشد. پس از تعیین، تحت هیچ عنوان از موضع خود عقب‏نشینی نکنید.
4. جایگزین رفتارهای نامناسب یا واژه‌ای سخیف را آموزش دهید: در کنار این اقدامات لازم است که رفتارهای جدید و محترمانه یا الفاظ مناسب جایگزین را به کودک‏تان بیاموزید. یادتان باشد که بچه‌ها رفتار جدید را از طریق تکرار می‌آموزند پس برای تغییر رفتار به آنان فرصت دهید. هر تغییر رفتار از یک هفته تا سه هفته طول می‌کشد. همچنین بهترین زمان آموختن رفتار جدید زمانی است که شما و فرزندتان در آرامش و خونسرد هستید.
5. محترمانه رفتار کنید و رفتار محترمانه را تشویق کنید: ساده‌ترین راه آموزش رفتار محترمانه به فرزندانمان این است که با او و دیگران محترمانه رفتار کنیم. در مقابل انجام کاری از او تشکر کنیم و به بچه ها سلام کنیم. با همسر خود رفتار محترمانه داشته باشیم و از ناسزا گفتن خودداری کنیم. همچنین فرزندمان را بابت رفتار و گفتار محترمانه و مودبانه‌اش تشویق کنیم. به یاد داشته باشید که فرزندان ما قبل از آنکه به حرف‌های ما عمل کنند از رفتارهای ما تقلید می‌کنند.