بزرگنمايي:

آریا بانو -
خداحافظی با کبودی، پف‌ و چین و چروک
k ١.٤
٠
جام جم / چشم‌ها و ناحیه اطراف آنها، بیش از سایر قسمت‌های صورت دیده می‌شود به همین دلیل بسیاری از افراد به‌ویژه خانم‌ها، نسبت به ناحیه دور چشم‌ها بسیار حساس هستند و هر نوع تغییر در این قسمت می‌تواند برایشان آزار‌دهنده باشد. کبودی و تیرگی، پف‌ و چین و چروک، مشکلاتی است که برای خانم‌ها دغدغه ایجاد می‌کنند و همیشه به دنبال راهی برای خلاص شدن از شر آنها می‌گردند. اما واقعا دلایل ایجاد این مشکلات چیست و چه کاری می‌توان برای از بین بردن آنها انجام داد؟ دکتر داریوش دائر، متخصص پوست و مو به این سؤالات پاسخ می‌دهد.
کبودی و تیرگی از کجاست؟
کبودی و تیرگی زیر چشم جزو شکایات شایع و عمده مراجعان به متخصصان پوست و زیبایی محسوب می‌شود که اغلب نگرانی این دسته از افراد را در پی دارد. یکی از شایع‌ترین دلایل ایجاد تیرگی یا کبودی ناحیه زیر چشم، مسأله ژنتیک و وراثت است. به طور کلی، بسیاری از افراد شرقی و خاورمیانه‌ای حدقه فرورفته دارند که این حالت جزو ژنتیک این نژاد به حساب می‌آید. گودی و فرورفتگی استخوان حدقه، خود باعث چین‌خوردگی و تجمع مویرگ‌های ظریف پلک پایینی می‌شود و هاله‌ای تیره در این ناحیه ایجاد می‌کند. همچنین در نژاد هندی و زیرشاخه‌های آن و افراد با تیپ پوستی بالا و تیره رنگ به شکل ژنتیکی زمینه تجمع سلول‌های رنگدانه ساز (ملانوسیت‌ها) در این ناحیه وجود دارد، همین مسأله می‌تواند تیرگی را بیشتر نشان دهد. علاوه بر این، عوامل محیطی متعددی وجود دارد که می‌تواند در ایجاد یا تشدید این پدیده نقش داشته باشند که از بین آنها می‌توان به خستگی مفرط، کم‌خوابی، پرخوابی، کم‌آبی بدن و عدم نوشیدن آب به اندازه کافی، مصرف دخانیات همچون سیگار و قلیان، مشکلات داخلی از جمله بیماری‌های تیروئیدی و فوق‌کلیوی، کلیوی یا کبدی، کم خونی فقرآهن و بیماری‌های پوستی از قبیل لیکن پلان، اشاره کرد. همچنین اگزمای دورچشم، حساسیت یا اگزمای سرشتی (درماتیت آتوپیک)، استرس و اضطراب، تماس مکرر و بدون محافظت کافی با نور خورشید در این مسأله نقش دارند.
افزایش سن تاثیر دارد؟
به لحاظ علمی، کبودی زیرچشم در هر دو جنس با یک احتمال برابر می‌تواند بروز کند یعنی این مسأله وابسته به جنسیت نیست و از نظر علمی برتری جنسیتی برای ابتلا، ثابت نشده است.
با افزایش سن، تحلیل و ضعف رشته‌ای کلاژن و الاستین (بر اثر پیری) به وجود می‌آید که پوست ناحیه حدقه را چین‌خورده، ضعیف و تیره می‌کند. البته برای کبودی زیر چشم سن خاصی در نظر گرفته نمی‌شود و گاهی ممکن است این حالت حتی در نوزاد شیرخوار یا کودک مبتلا به اگزمای سرشتی نیز مشاهده شود یا این‌که مسأله بر عکس باشد و فرد مسن مبتلا به کم کاری تیروئید یا نارسایی کلیه نیز به آن دچار شود.
درمان ضد تیرگی
برای درمان کبودی و تیرگی چشم، باید به پزشک مراجعه کرد تا علت به وجود آورنده آن به دقت مورد بررسی قرار بگیرد. دوری از استرس، خواب کافی، نوشیدن 6 تا 8 لیوان آب در روز، عدم مصرف الکل و سیگار و مقادیر بالای چای غلیظ و قهوه، جایگزین کردن این عادت با مصرف چای کمرنگ و رقیق و مصرف چای سبز به افراد توصیه می‌شود. همچنین بالا نگه داشتن سر در زمان خواب، استفاده از ضدآفتاب‌های مخصوص دورچشم، رعایت تغذیه مناسب و سرشار از آنتی اکسیدان‌های موجود در سبزیجات و میوه‌های تازه (به‌خصوص مرکبات) و استفاده از کرم‌های آبرسان و ضدچروک دورچشم به‌ویژه در سنین بالاتر از 30 سال در پیشگیری و مراقبت از این مسأله نقش دارند.
یکی از کارهای مفیدی که می‌توان در خانه برای این منظور انجام داد، استفاده از چای کیسه‌ای دم کشیده است به‌طوری‌که کیسه چای حدود 15 تا 20 دقیقه در یخچال گذاشته و شب‌ها به مدت ده تا 15 دقیقه و قبل از خواب بر ناحیه زیرچشم کمپرس شود. استفاده از ماسک‌های دست‌ساز و خانگی برای این منطقه توصیه نمی‌شود، چون به‌دلیل نازک بودن لایه‌های تشکیل‌دهنده پوست زیر چشم ریسک بروز واکنش‌های حساسیتی در این ناحیه بالاست در نتیجه باید از خود‌درمانی یا استفاده از داروهای موجود در عطاری‌ها به شکل خودسرانه، اجتناب کرد.
علاوه براین، استفاده از لایه‌های سیب‌زمینی برش خورده، روی ناحیه تیره نیز منبع و تایید علمی ندارد.
ماهیت کرم‌های روشن‌کننده
کرم‌های روشن‌کننده و ضدچروک دورچشم در بسیاری از موارد می‌توانند در کم‌کردن مشکل تیرگی زیرچشم موثر باشند، به شرط این که توسط پزشک متخصص و صاحب تجربه در این موارد تجویز شوند. البته باید گفت اثر این کرم‌ها معجزه‌آسا و صد‌در‌صد نیست و در اغلب موارد با آبرسانی و کم‌کردن تجمع رنگدانه‌ها به اثرات درمانی این فرآورده‌ها می‌توان امیدوار شد.
افراد به‌هیچ‌وجه فریب تبلیغات تلویزیونی، ماهواره‌ای و فضای مجازی مبنی بر معرفی محصولات معجزه‌آسا و با تاثیر فوری و دائمی را نخورند و به یاد داشته باشند که این فرآورده‌ها در بیشتر موارد فاقد مجوزهای سلامتی و بهداشتی هستند و خطر بروز واکنش‌های حساسیتی و حتی بدتر شدن تیرگی دورچشم در این محصولات بسیار بالاست.
در قدم‌های بعدی استفاده از روش‌هایی همچون آر.اف تک‌قطبی یا سوزنی، لیزرهای هموار‌ساز، تزریق فیلر یا ژل، تزریق داروهای روشن‌کننده و ضد‌چروک دورچشم با روش مزوتراپی و روش پی‌آر‌پی را می‌توان مد نظر داشت. گاهی با جراحی بلفاروپلاستی نیز می‌توان قسمت دچار چین و چروک و تیرگی را از بین برد، در صورتی که تیرگی همراه چین و چروک باشد، تزریق بوتاکس در نواحی کناره حدقه و در چین‌های پنجه‌غازی هم می‌تواند به بهبود ظاهر فرد کمک شایانی کند. البته برای هر فرد باید براساس شرایط و شدت و ضعف مشکل تصمیم گرفته می‌شود.
پف‌آلودگی ناخوشایند
در مورد پف‌آلودگی دور چشم‌ها باید احتیاط و دقت بیشتری لحاظ شود به‌طوری‌که در کنار وجود زمینه ژنتیکی در بسیاری از این افراد و موضوع پیری و بروز فتق چربی در ناحیه زیرچشم، احتمال وجود مشکلات کبدی، تیروئیدی (به‌ویژه کم‌کاری تیروئید)، کم‌خونی و دیابت را نیز باید در نظر داشت. قبل از فکر کردن به روش‌های از بین بردن این حالت، باید به فکر تشخیص و دلیل به‌وجود آورنده این مشکل بود.
برای درمان پف‌آلودگی زیرچشم به غیر از روش‌هایی که به آنها اشاره شد، باید به روش جراحی بلفاروپلاستی تحتانی اشاره کرد که در موارد شدید و بدون پاسخ به روش‌های درمانی غیرجراحی، باید مد نظر قرار بگیرد.