بزرگنمايي:

آریا بانو -
برای تشخیص و معرفی 10 فیلم برتر جهان طی سال سپری شده، باید به بسیاری از موارد و نکات رجوع کرد اما در نهایت به نام ها و اوصافی می رسید که در این صفحه می بینید و صاحبنظران هنری و اجتماعی روی آن اجماع داشته اند.
در سالی که «روما»ی آلفونسو کوارون دیرپاترین اثر فرهنگی را در این حرفه بر جا گذاشت و برای اولین بار یک فیلم کمیک بوکی (پلنگ سیاه) به جمع کاندیداهای اسکار بهترین فیلم سال پیوست و درام های تاریخی و واقعی بازاری پرسود داشتند، یک بار دیگر استعدادهای فردی درخشانی مانند رامی مالک و اولیویا کولمن به اسکارهایی چنگ زدند که حتی اگر قابل پیش بینی بوده باشد، رقبایی طراز اول در راه تصاحب آن داشتند. این یک سال بزرگ برای سینما نبود اما پیروزی فیلم های مضمون گرای حامل پیام های قوی سیاسی و راهبردهای اجتماعی نوید آینده بهتری را برای هنر هفتم دارد.

 روما
 ژانر: درام اجتماعی
 کشورها: مکزیک و آمریکا
 محصول: کمپانی های اسپکتاکولوس، پیمی نیتار، پارتی سیپنت مدیا و نت فلیکس
 تهیه کنندگان: گابری یلا رودریگز و نیکولاس سلیز
 سناریست، کارگردان و فیلمبردار: آلفونسو کوارون
 تدوینگران: آلفونسو کوارون و آدام گاف
 زبان: مکزیکی و اسپانیایی
 طول مدت: 135 دقیقه
 بودجه تولید: 15 میلیون دلار
 بازیگران: یالیتزا آپاریچیو، مارینا دی تاویرا، فرناندو گره دیاگا، خورگه آنتونیو گوئررو، مارکو گراف، دانی یلا دمه سا، دیه گو کورتینا اتری، کارلوس پرالتا، نانسی گارسیا، ورونیکا گارسیا و خوزه مانوئل گوئررو مندوزا
 موضوع و دستاوردها: نگاهی به زندگی زاغه نشینان مکزیکوسیتی در سال های 1970 و 1971 که البته متفاوت با شرایط امروز هم نیست. کوارون به محله ای واقعی به نام «روما» در حومه پایتخت مکزیک رجعت می کند تا زندگی یک مستخدم بینوا را در منزل خانواده ای از طبقه متوسط شرح بدهد و آنرا نمادی از زندگی همه فقرای شهر بیانگارد. اینها البته نشانه ها و مواردی از زندگی حقیقی خود کوارون و وابستگانش در زمان نوجوانی او در عین فقر در نقطه ای حومه ای در کلان شهرهای آمریکای مرکزی است. در فیلمی که بودجه تولید آن از 15 میلیون دلار فراتر نرفته اما در سطح جهان بیش از 330 میلیون دلار پولسازی کرده، نابازیگرانی نوجوان مثل یالیتزا آپاریچیو و مارینا دی تاویرا چنان درخشیدند که کاندیدای جوایز اسکار شدند و هر چند به این جوایز نرسیدند اما سه اسکار شامل اسکار برترین فیلم «خارجی» (غیرانگلیسی زبان) و بهترین کارگردانی نصیب کوارون و «روما» شد. به واقع «روما» همپا به «ببرخیزان، اژدهای پنهان» فیلم رزمی و تاریخی آنگ لی تایوانی با 10 کاندیدایی برای اسکار رکورددار نامزدی ها برای این جایزه در میان فیلم های غیرانگلیسی زبان است. کوارون که فیلمش جوایز متعدد گلدن گلوب و بافتا (اسکار بریتانیا) را هم برد، ستاره های اصلی فیلمش را بازیگران آن خوانده است. این در حالی است که سینمای مکزیک هم با «جاذبه» فیلم قبلی کوارون و هم آثار ایناریتو و دل تورو در دهه اخیر دائماً در اوج قرار داشته و مدیون هنرپیشه های خود نیز نشده است.
***
محبوب
 ژانر: درام تاریخی
 کشورها: انگلیس، ایرلند جنوبی، یونان و آمریکا
 محصول: کمپانی های اسکارلت، اله منت، فیلم فور و فاکس سرچ لایت
 تهیه کنندگان: چچی دمپسی، اد گویینی و لی ماجیدی
 سناریست ها: دبورا دیویس و تونی مک نامارا
 کارگردان: یورگوس لانتیموس
 مدیر فیلمبرداری: رابی رایان
 تدوینگر: یورگوس ماوروپ ساریدیس
 زبان: انگلیسی
 طول مدت: 120 دقیقه
 بودجه تولید: 15 میلیون دلار
 بازیگران: اولیویا کولمن، اما استون، راشل وایز، نیکولاس هولت، جو الوین، مارک گاتیس، جیمز اسمیت و جنی رینزفورد
 موضوع و دستاوردها: در این داستان واقعی مرتبط با دربار فاسد بریتانیا در اوایل قرن هجدهم «ملکه آن» رهبر وقت این کشور را در شرایطی می یابیم که از بیماری رنج می برد و تفریحات با جمع آوری مجموعه ای از گربه ها و خرگوش ها اطرافیان وی را ناامید کرده است.
ضعف های او دو زن جاه طلب مستقر در دربار را که دختردایی یکدیگر هستند، تشویق به رقابتی پرتزویز و بیرحمانه برای بدست گرفتن قدرت و سوء استفاده از شرایط لرزان موجود می کند. یکی از آنها سارا چرچیل دوشس منطقه مارلبرو است و دیگری ابیگیل ماشام، بارونس ایالت ماشام. با این که به نظر می رسد ابیگیل با سر به نیست کردن سارا در یک جنگل بازی قدرت را برده، سارا از نو ظاهر می شود و «ملکه آن» را وادار به اخراج سارا از دربار می کند، غافل از این که «آن» او را به مستخدم صرف خود تبدیل خواهد کرد. فتح فقط یک اسکار از 10 کاندیدایی موجود برای «محبوب» که شامل حال اولیویا کولمن برای ایفای رل «آن» شد، نه تنها از ارزش های فیلم نکاست، بلکه لانتیموس را به لطف غوغای هنری و ظرایف تاریخی فیلمش تبدیل به نو ستاره سینمای فرهنگی اروپا کرده است.
***
 کتاب سبز
 ژانر: کمدی سیاه
 کشور: آمریکا
 محصول: کمپانی های پارتی سیپنت مدیا، دریم وورکزف اینیس فری و یونیورسال
 تهیه کنندگان: جیم برک، برایان هیز کاری، نیک واله لونگا و چارلز بی وسلر
 سناریست ها: نیک واله لونگا و برایان هیز کاری
 کارگردان: پیتر فاره لی
 مدیر فیلمبرداری: شون پورتر
 تدوینگر: پاتریک جی دون ویتو
 موسیقی متن: کریس بوورز
 زبان: انگلیسی
 طول مدت: 130 دقیقه
 بودجه تولید: 23 میلیون دلار
 بازیگران: ویگو مورتنسن، ماهرشالا علی، لیندا کارده لینی، دیمیتر دی مارینوف، مایک هاتون، اقبال تبا، سباستین مانیس کالکو، وون لوییس، پی جی برن، مونترل میلر، تام ویرچیو، دان استارک و برایان استپانک
 موضوع و دستاوردها: براساس رویدادی واقعی شاهد سفر پیانیستی مجرب و سیاهپوست به نام دان شرلی در سطح برخی ایالات جنوبی آمریکا در معیت یک راننده ایتالیایی تبار به نام تونی واله لونگا که سابقه خلافکاری دارد، طی سال 1962 تقسیم و در جریان این سفر یک بروشور اطلاعاتی که آن را همسو با عنوان فیلم «کتاب سبز» می نامند بسیار مورد استفاده شرلی قرار می گیرد زیرا حاوی نام اماکن و رستوران ها و هتل هایی است که سیاهان را می پذیرند و به این ترتیب آنها از حضور بی ثمر در محل هایی که به روی این قشر بسته است، رهایی می یابند. پایه اصلی داستان فیلم را نیک واله لونگا نوشته که پسر تونی واله لونگا است و البته پیتر فاره لی کارگردان این فیلم و گروه تولیدش نیز مصاحبه های متعددی با اعضای خاندان شرلی انجام دادند تا حقایق را در فیلم خود جلوه گر سازند. این چنین شد که «Green Book» اسکار برترین فیلم سال را برد و به گونه ای با «مهتاب» برابری کرد که پیروزی اش در مراسم اسکار 2016 به همین اندازه غافلگیرکننده و محصول پردازش درست و خاص سلایق و رویکردهای پر خدشه عصر مدرن بود.
***
 راپسودی بوهه میان
 ژانر: درام واقعی و زندگینامه ای
 کشورها: بریتانیا و آمریکا
 محصول: کمپانی های فاکس، نیوریجنسی و GK فیلمز
 تهیه کنندگان: گراهام کینگ و جیم بیچ
 سناریست: آنتونی مک کارتن و پیتر مورگان
 کارگردان: برایان سینگر
 مدیر فیلمبرداری: نیوتون تامس سیگل
 تدوینگر و موسیقی متن: جان اوتان
 زبان: انگلیسی
 طول مدت: 134 دقیقه
 بودجه تولید: 55 میلیون دلار
 بازیگران: رامی مالک، لوسی بوینتون، گه ویلین لی، بن هاردی، جو مازه لو، ایدان جیلن، آلن لیچ، تام هولندر و مایک مایرز
*موضوع و دستاوردها: فیلمی براساس واقعیات و پیرامون زندگی و مرگ فردی مرکوری سرکرده گروه موسیقی عامه پسند کویین بریتانیا و البته فعالیت های این گروه از زمان پیدایش (سال 1970) تا مرگ مرکوری (1991) که عملاً گروه را از تک و تا انداخت. از برایان می گیتاریست و راجر تیلور طبال گروه کویین به عنوان مشاور استفاده شد تا «راپسودی بوهه میان» که عنوانش برداشت مستقیم از نام یک ترانه بسیار پرطرفدار کویین است، بگوید که چطور مرکوری به رغم تمامی سزاواری یارانش حکم و انگیزه بخش کلی گروه بود و به چه طریق زندگی آشفته خصوصی وی، مرگی تلخ را برای او رقم زد. تصاحب چهار اسکار منجمله برای رامی مالک ایفاگر رل مرکوری موجب شد این فیم در اسکارهای 2019 پیشتاز باشد و 900 میلیون دلار هم در سطح جهان بفروشد.
***
 کلانزمن سیاه
 ژانر: درام تاریخی و واقعی
 کشور: آمریکا
 محصول: کمپانی های بلوم هاوس، مانکی پا، کی سی و فوکاس فیچرز
 تهیه کنندگان: ریموند منز فیلد، شون مک کیتریک، جوردن پیل و شون ردیک
 سناریست ها: چارلی واچل، دیوید رابینوویتز و کوین ویلموت
 کارگردان: اسپایک لی
 مدیر فیلمبرداری: چیس اروین
 تدوینگر: بری الکساندر براون
 موسیقی متن: ترنس بلانچارد
 زبان: انگلیسی
 طول مدت: 136 دقیقه
 بودجه تولید: 16 میلیون دلار
 بازیگران: جان دیوید واشینگتن، آدام درایور، لورا هری یر، توفر گریس، جاسپر پاکونن، رایان اگولد، پل والتر هورز، اشلی اتکین سون، کوری هاوکینز، مایکل بوسکمی، کن گاریتو و رابرت جان برک
 موضوع و دستاوردها: این فیلم براساس خاطرات و واقعیات زندگی ران استال وورت و کتابی که او با همین نام در سال 2014 روانه بازار کرد، ساخته شده و بینندگان را به دهه 1970 و منطقه کلورادو اسپرینگز آمریکا می برد. آنجا که اولین پلیس سیاهپوست شاغل در این منطقه (استال وورت) به دنبال محل استقرار یک گروه کوکلس کلان در منطقه و افشای جنایات آنها و بازداشت شان می رود و حوادث تندی روی می دهد. عزم استال وورت در این زمینه زمانی راسخ تر می شود که سایر پلیس های منطقه دائماً به او متلک می اندازند و زمانی هم که به مأموریت های مخفی فرستاده می شود باز شاهد بی عدالتی ها از جانب همکارانش در حق سیاهان است. اسکار برترین سناریوی اقتباس شده جایزه ای در خور برای اسپایک لی و همکارانش در امر ساخت این فیلم بود.
***
 ستاره ای متولد می شود
 ژانر: ملودرام اجتماعی و نیمه موزیکال
 کشور: آمریکا
 محصول: کمپانی های برادران وارنر، مترو گولدوین مه یر و لایو نیشن
 تهیه کنندگان: بیل گربر، جان پیترز، تاد فیلیپس و لینت هاول تیلور
 سناریست ها: اریک روت، بردلی کوپر و ویل فترز
 کارگردان: بردلی کوپر
 مدیر فیلمبرداری: متیو لیباتیک
 تدوینگر: جو کاسیاری
 زبان: انگلیسی
 طول مدت: 135 دقیقه
 بودجه تولید: 40 میلیون دلار
 بازیگران: بردلی کوپر، لیدی گاگا، اندرو وایس کلی، دیو چپل، سم الیوت، آنتونی راموس، رافی گاورون و گرگ گرونبرگ
*موضوع و دستاوردها: چهارمین ورسیون بلند از روی داستان «ستاره ای متولد می شود» در اولین تجربه کارگردانی بردلی کوپر هنرپیشه معروف آمریکایی از هیچ یک از سه ورسیون تحسین شده قبلی، چندان عقب تر نیست. اتفاقات متمرکز بر یک خواننده معروف اما رنگ باخته موسیقی های محلی آمریکا به نام جکسون مین است که در دوران گرفتاری ها فقط از حمایت برادر خوانده و مدیر برنامه هایش بابی بهره مند است. او روزی در یک کلوب با خواننده زنی به نام الی آشنا می شود که مدتها است می کوشد سری بین سرها در آورد اما به رغم استعداد و صلاحیت خود ناکام مانده و این فرصتی دوباره برای مین است تا ضمن کمک به اوجگیری وی خودش را نیز بازسازی و احیا کند و زندگی موفق تری را برای هر دو پی ریزد. کاندیدا شدن فیلم برای 8 جایزه اسکار هر چند فیلم به فتح اسکار ترانه منتهی شد اما خبر از موفقیت هنری فیلم همپا با دستاوردهای تجاری آن می دهد.
***
 معاون
 ژانر: تاریخی، زندگینامه ای و دراماتیک
 کشور: آمریکا
 محصول: کمپانی های پلن بی و آنا پورنا
 تهیه کنندگان: دیدی گاردنر، جره می کلاینر، کوین جی مسیک و ویل فرل
 سناریست و کارگردان: آدام مک کی
 مدیر فیلمبرداری: کریگ فریزر
 تدوینگر: هنک کوروین
 موسیقی متن: نیکولاس بریتل
 زبان: انگلیسی
 طول مدت: 132 دقیقه
 بودجه تولید: 60 میلیون دلار
 بازیگران: کریستین بیل، ایمی آدامز، استیو کارل، سم راک ول، آلیسون پیل، لیلی رابی، جسی پله مونز، تایلر پری، جاستین کرک، ادی مارسان، لیزا گای همیلتون، بیل کمپ و دان مک مانوس
 موضوع و دستاوردها: نگاهی به دامنه نفوذ وسیع دیک چنی معاون رییس جمهوری آمریکا در دوره زمامداری 8 ساله جورج دبلیو بوش که به سبب منفعل بودن بوش تبدیل به پراختیارترین معاون رییس جمهوری آمریکا در سال های معاصر شد و از بسیاری از مرزها و قواعد عبور کرد، پایه گذار این فیلم است. صدای یک سرباز آمریکایی حاضر در جنگ های عراق و افغانستان با نام کرت راوی ماجراها و راهنمای بینندگان به سوی سلسله حوادث پرشمار سیاسی فیلم است که با واقعه 11 سپتامبر 2001 آغاز می شود و پس از رجعت به سالهای جوانی چنی به دوران فعلی باز می گردد تا بگوید چنی در تمامی 40 سال اخیر جزء حکومت های آمریکا در زمان تصدی جمهوری خواهان بوده است. کاندیدایی 8 جایزه اسکار و فتح جایزه بهترین گریم پاداشی بر دقت تهیه کنندگان در واقعی جلوه دادن این رویدادها است و از همه جالب تر تبدیل شدن کریستین بیل به چنی به لطف گریمی مفصل به رغم تمامی تفاوت های این دو و منجمله چهل سال تفاوت سنی است. این چنین است که بینندگان مهمان داستان هایی واقعی از ایام جولان چنی در کاخ سفید می شوند و سایر مقام های جاه طلب عمده واشینگتن طی این سال ها منجمله دونالد رامسفلد را هم به تماشا می نشینند.
***
 پلنگ سیاه
 ژانر: کمیک بوکی و حادثه ای
 کشور: آمریکا
 محصول: کمپانی های مارول و والت دیسنی
 تهیه کنندگان: کوین فیگ
 سناریست ها: جو رابرت کول و رایان کوگلز براساس داستان هایی از استن لی و جک کربی
 کارگردان: رایان کوگلر
 مدیر فیلمبرداری: راشل موریسون
 تدوینگران: مایکل پی شاور و دبی برمن
 موسیقی متن: لودویگ گورانسون
 زبان: انگلیسی
 طول مدت: 134 دقیقه
 بودجه تولید: 210 میلیون دلار
 بازیگران: چادویک بوسمن، مایکل بی جوردن، لوپیتا نیونگو، دانایی گوریرا، مارتین فریمن، دانی یل کالویا، لی تیتیا رایت، وینستون دوک، آنجلا پاست، فارست ویتی کر و اندی سرکیس
*موضوع و دستاوردها: قهرمان دیگری از دنیای کمیک بوک ها و «ابر انسان»هایی که به نیاز مستمندان می شتابند و در قالب هجدهمین فیلم بلند سینمایی که کمپانی مارول با حمایت والت دیسنی برای تصویرگری کمیک استریپ های خود طی دهه های اخیر ساخته است، جلوه گری ویژه ای دارد. پلنگ سیاه پس از سال ها عزم اولیه اما بی ثمر آدم هایی در اندازه های وسلی اسنایپس برای عرضه شدن بر پرده های نقره ای، سرانجام با بازی چادویک بوسمن در سال 2016 و در دل یکی از فیلم های «کاپیتان آمه ریکا» مقابل هنردوستان قرار گرفت و فیلم فعلی اولین ورسیون بلند و مستقل از روی این کاراکتر است و اگر تفاوت محسوسی با سایر فیلم های این رده داشته باشد، رجحان چشمگیر شخصیت های سیاهپوست بر سفیدها در متن داستان است. تصاحب 3 مجسمه طلایی ولو جنبی در گزینش های سال 2019 آکادمی اسکار که یک بدعت نادیده برای فیلم های کمیک بوکی بود نشان داد داستان ولو سطحی ستیز قوم های آفریقایی بر سر قدرت و استفاده از منابع طبیعی نیروبخش و انتقال این روند به دنیای مدرن فعلی و کشورهایی مثل انگلیس، آمریکا و کره جنوبی و سر بر آوردن یک منجی به نام پلنگ سیاه از میان آنها مشتریان خاص خود را دارد.
***
 جنگ سرد
 ژانر: دراماتیک، جنگی و رمانتیک
 کشورها: لهستان، فرانسه و انگلیس
 محصول: کمپانی های اپوس فیلم، پولیش اینس تیوت و فیلم فور
 تهیه کنندگان: تانیا سگات چیان و اوا پوژ زینسکا
 سناریست ها: پاول پاولیکوفسکی، یانوش گلوواسکی و پیوتر بورکوفسکی
 کارگردان: پاول پاولیکوفسکی
 مدیر فیلمبرداری: لوکاش زال
 تدوینگر: یاروسلاو کامینسکی
 موسیقی متن: مارسین ماسسکی
 زبان: لهستانی و فرانسوی
 طول مدت: 85 دقیقه
 بودجه تولید: 3/4 میلیون دلار
 بازیگران: جووانا کولیگ، توماژ کوت، بوریس ژیک، آگاتا کوله ژا، ژان بالیبار، سدریک کان، آدام وورو نوویچ، آدام فرنچی و آدام ژیس کوفسکی
 موضوع و دستاوردها: یک درام مبتنی بر تبعات جنگ جهانی دوم و با تکیه بر یک ارتباط عاطفی که اتفاقات آن از اواخر دهه 1940 شروع می شود و تا اوایل دهه 1960 ادامه می یابد. کاراکتر اصلی مرد، یک نوازنده و مدرس موسیقی است که روزی با یک خواننده زن جوان آشنا می شود و این همگامی و تلاش مشترک آنها برای رسیدن به فردایی بهتر مضمون قالب فیلم و نکته ای است که پاولیکوفسکی هنرمندانه روی آن مانوور داده است. بازی های قوی و بویژه جووانا کولیگ در رل خواننده جوان از نکات ممتاز این فیلم است و البته داستان سرایی قوی پاولیکوفسکی نیز توانسته است از دلایل اصلی توفیق های هنری فیلم باشد. این فیلم که کاندیدای 3 اسکار و چهار بافتا (اسکار بریتانیا) شد، بیش از هر چیزی روی موضوع زندگی تمحیلی دو شخصیت اصلی در فضای پروپاگانی کمونیست هایی که پس از اتمام جنگ در اروپای شرقی و بویژه لهستان به قدرت رسیدند مانوور می دهد.
***
 اگر خیابان بیل می توانست صحبت کند
 ژانر: درام رمانتیک
 کشور: آمریکا
 محصول: کمپانی های پلن بن، پاستل و آنا پورنا پیکچرز
 تهیه کنندگان: مگان الیسون، دیدی گاردنر، جره می کلاینر، ادلی رومانسکی، سارا مورفی و بری جنکینز
 سناریست و کارگردان: بری جنکینز
 مدیر فیلمبرداری: جیمز لاکستون
 تدوینگران: جویی مک میلان و نات ساندرز
 موسیقی متن: نیکولاس بریتل
 زبان: انگلیسی
 طول مدت: 117 دقیقه
 بودجه تولید: 12 میلیون دلار
 بازیگران: کیکی لین، استیفن جیمز، کولمن دومینگو، تیونا پاریس، مایکل بیچ، دیو فرانکو، دیه گو لونا، پدرو پاسکال، اد اسکرین، برایان تایری هنری و رجینا کینگ
 موضوع و دستاوردها: این فیلم براساس رُمانی از جیمز بالدوین با همین نام ساخته شده و پیرامون زندگی یک زن جوان سیاهپوست آمریکایی است که می کوشد همسرش را که به غلط متهم به اعمال خلاف شده، از پیگردهای قانونی رهایی بخشد و انگ بدنامی را از خود و خانواده اش پاک کند. این در حالی است که بری جنکینز در هیأت همه کاره این فیلم تأکید می کند که کلمنتاین ریورز و آلونزو هانت که دوستان شان آنها را تیشه و فانی صدا می زنند پیش از ازدواج نیز سال ها با یکدیگر آشنا و همراه بوده اند.
در همین ارتباط بینندگان به اوایل دهه 1970 منتقل می شوند و به زمانی که به این زوج و همتاهای آنان فقط به این سبب که رنگین پوست بودند، در بخش هایی از نیویورک آپارتمان اجاره نمی دادند و همین مسائل است که سبب می شود فانی روزی در حمایت از تیش وارد درگیری با برخی اهالی و مغازه داران محل اقامتش شود و در نهایت متهم به تعدی به یک زن و دادگاهی می شود. رجینا کینگ برنده اصلی غوغاهای این فیلم بوده زیرا هم جایزه اسکار و هم جایزه گلدن گلوب بهترین هنرپیشه نقش دوم زن سال را برد.






بانی فیلم/ وصال روحانی