بزرگنمايي:

آریا بانو - بازگشت تحریم ها و تحریم های یک جانبه از سوی آمریکا اقتصاد و صنعت نفت کشور را با چالش هایی بسیاری رو به رو کرده است؛ اما مناطق آزاد کشور با هدف توسعه صادرات می تواند مزیت های ویژه ای برای سرمایه‌گذاری فراهم کند. در شرایط کنونی و با وجود تحریم‌های بین‌المللی، این مناطق می توانند نقطه اتکایی برای حفظ بازارهای هدف و تامین مواد اولیه واحدهای داخلی به منظور تداوم تولید و صادرات کشور باشند.

در منطقه آزاد کیش این پتانسیل وجود دارد که شرکت‌های ایرانی با شرکت‌های خارجی همکاری مشترک داشته باشند. در این زمینه آغاز به کار بورس انرژی در کیش را می توان به فال نیک گرفت. در این جزیره توریستی می‌توان شرایطی را ایجاد کرد که شرکت های بزرگ کشور بتوانند در بورس بین الملل فعالیت کنند. در این زمینه با محمود منزوی زاده، مشاور بین الملل دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد ویژه اقتصادی به گفت و گو نشسته ایم.
به طورکلی مناطق آزاد شامل تحریم های جدیدی که آمریکا وضع کرده، می شوند؟
سازوکارهایی که برای فعالیت در مناطق آزاد ترسیم شده، اساساً در تضاد با تحریم ها بوده و می تواند فضای مناسبی را برای رونق فعالیت های اقتصادی کشور فراهم کنند. آنچه مهم است این که باید خودمان دچار خودتحریمی نشویم. مناطق آزاد ایران از جمله منطقه آزاد کیش دارای ظرفیت های بالقوه ای است که باید به ظرفیت های اقتصادی تبدیل شوند. ظرفیت هایی که بتوانند در عرصه رقابت با کشورهای دیگر در منطقه، جاذبه های لازم را برای جذب سرمایه گذار بوجود آورد. این منطقه با 91 کیلومتر مساحت دارای مزیت های مانایی است که کمتر منطقه ای در منطقه ازآن برخوردار است و همین مزیت هاست که جاذبه های لازم را برای جذب سرمایه گذاری و گردشگر فراهم می کند. جزیره کیش در مسیر رفت‌وآمد مهم‌ترین راه‌های تجاری بین‌‌المللی دریایی در خلیج‌فارس و در مرکز بزرگترین بازار منطقه واقع شده است. این جزیره از نظر سرمایه‌گذاری برای انتقال کالا به کشورهای حاشیه خلیج‌فارس از توجیه مناسبی برخوردار است. علاوه بر این وجود امکانات مناسب سخت‌افزاری و نرم‌افزاری، توسعه تجارت و خدمات بازرگانی و مالی در سطح منطقه زمینه را برای گسترش فعالیت‌های اقتصادی در منطقه فراهم کرده است. وجود بازارهای مدرن تجاری و خدماتی، بندرگاه، موقعیت استراتژیک کیش، ایجاد و گسترش نهادهای پولی و مالی و همچنین بورس کالا وخدمات ظرفیت قابل توجهیی را در زمینه فعالیت های تجاری در منطقه ایجاد کرده است به ‌طوری که سالانه نمایشگاه‌های متعددی در کیش برگزار می‌شود و سرمایه گذاران بیشماری از آنجا دیدن می کنند.
جزیره کیش چه ظرفیت های دیپلماتیکی را برای برقراری ارتباط با دنیای آزاد دارد؟
در مسیر اهداف توسعه‌ای کشور، چشم انداز منطقه آزاد کیش به شرح زیر تعریف شده است:
جزیره زیبای کیش محیطی است امن، آرام و پاک، برترین مقصد گردشگری برای خانواده‌ها، قطب علمی‌ـ‌آموزشی‌ـ‌تحقیقاتی، این ویژگی ها به طور کلی الگوی توسعه پایدار منطقه را با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین و مناسب‌ترین مکان برای سرمایه‌گذاری در منطقه خلیج‌فارس بوجود آورده است. ظرفیت های دیپلماتیک این منطقه براساس ارتباط منطقه ای با کشورهای حاشیه خلیج فارس و کشورهای عضو آیورا دراقیانوس هند ترسیم شده، که به لحاظ پتانسیل های اقتصادی بیشمار این کشورها می توان استفاده لازم را برد. از مزایای منطقه کیش می توان به موارد زیر اشاره کرد که فرصت های همه جانبه ای را برای رشد اقتصادی و تجاری و گردشگری فراهم می سازد.
استفاده از تسهیلات گمرکی و معافیت‌های مربوط به حقوق گمرکی و سود بازرگانی برای واردات، صادرات و صادرات مجدد
ـ وجود آب و برق در حد مورد نیاز و پیش‌بینی افزایش تولید و توسعه شبکه توزیع در برنامه‌های آینده
ـ دسترسی به نیروی کار از ملیت‌های مختلف
ـ آزادی مبادلات ارزی و معاملات سهام و ورود و خروج سرمایه (نقدی و غیرنقدی) با تضمین سازمان و بدون تشریفات خاص
ـ وجود تشکیلات سازمانی مناسب و محدودبودن مقررات و آئین‌نامه‌ها و سرعت عمل در امور اداری و قابلیت استقلال عمل
ـ وجود امکان صادرات به داخل کشور براساس میزان ارزش افزوده تولید شده در واحدهای صنعتی
ـ برخورداری از امتیاز موقعیت جغرافیایی ویژه کشور ایران به‌عنوان فصل مشترک میان کشورهای آسیای میانه و حوزه CIS با کشورهای حاشیه خلیج‌فارس و همچنین به‌عنوان گذرگاه مهم ارتباطی اروپا و آسیا
ـ تعلق این جزیره به کشور ایران با جمعیتی بیش از 70 میلیون نفر که خود از بزرگ‌ترین بازارهای منطقه به حساب می‌آید، موقعیت توریستی جزیره و جذب حدود 2 میلیون گردشگر در سال، تقویت‌کننده این قابلیت است
ـ سابقه طولانی تاریخی به‌عنوان یک مرکز بزرگ بازرگانی بین‌المللی و گردشگری
ـ برخورداری از شرایط آب و هوایی کاملا مناسب در منطقه خلیج‌فارس
ـ وجود یک فرودگاه بین‌الللی 600 هکتاری با 3663 متر طول باند در عرض 45 متر، مجهز به یک ترمینال اصلی به مساحت 8276 مترمربع که قابلیت نشست و برخاست هواپیماهای پهن‌پیکر را درساعات مختلف شبانه‌روز دارد
ـ وجود بندرگاهی با قابلیت پهلوگیری شناورهای با ظرفیت 2 هزار تن که بزودی تا حد پذیرش شناورهای با ظرفیت 10 هزار تن به توسعه خواهد یافت
ـ برخورداری از طبیعتی زیبا، بکر و در نوع خود بی‌نظیر، همراه با سواحلی آرام و دلپذیر
ـ جزیره کیش دارای جاذبه‌ها و امکانات گردشگری، تفریحی رفاهی و خدماتی مناسبی است که شرایط نسبتاً مساعدی را برای زندگی در این منطقه فراهم کرده است.
اسکله بزرگ تفریحی به مساحت 10 هزار مترمربع، کشتی به گل نشسته یونانی و غروب زیبای جزیره، شهر باستانی 120 هکتاری حریره که نشان از قدمت طولانی تجارت در کیش دارد، عمارت اعیانی، بندر تاریخی، کاریز، پایاب، مراکز و سالن‌های فرهنگی، فرهنگسرای سنایی، مرکز همایش‌های بین‌المللی کیش، تالار شهر، اماکن و مجموعه‌های ورزشی، ورزش‌های آبی و تفریحی، پلاژهای اختصاصی بانوان و آقایان، پیست کارتینگ، مجموعه فرهنگی‌ـ‌ورزشی مریم و اورژانس دریایی ازجمله جاذبه‌های گردشگری این جزیره هستند.
از دیدگاه دیپلماتیک جزیره کیش تا چه حد می تواند نقش رابط میان شرکت های ایرانی و شرکت های خارجی ایفا کند؟
سرمایه گذاری های مشترک در جزیره کیش و همچنین استقرار بانک های خارجی ازجمله رویکردهای مهم منطقه آزاد کیش بوده که تا کنون اقدامات مهمی دراین باره صورت گرفته است. فرصت‌های سرمایه‌گذاری در کیش به طور طبیعی تسهیل کننده ارتباط بین شرکت های ایرانی و خارجی به صورت جوینت ونچر است. وجود 322 واحد تولیدی صنعتی فعال و 18 هزار و 800 نفر شاغل در منطقه آزاد کیش از وجود سرمایه گذاری در منطقه حکایت دارد. از مهم‌ترین مزایای سرمایه‌گذاری صنعتی در منطقه آزاد کیش می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
ـ ورود مواد اولیه و قطعات و ماشین‌آلات مورد نیاز کارخانه بدون پرداخت عوارض گمرکی و بندرگاهی
ـ صدور محصولات به خارج کشور بدون پرداخت عوارض گمرکی و بندرگاهی
ـ ارسال محصولات به داخل کشور براساس قانون ارزش افزوده
ـ دستیابی سریع، آسان، ارزان به بازارهای جهانی و بازارهای منطقه از طریق منطقه آزاد دبی
ـ امکان ترانزیت کالا به کشورهای آسیای میانه و کشورهای همسایه ایران
ـ دسترسی به نیروی انسانی ارزان از ملیت‌های مختلف
ـ وجود امکانات و تأسیسات زیربنایی مناسب در شهرک‌های صنعتی
ـ وجود بندرگاه با قابلیت پهلوگیری شناورهای با ظرفیت 10 هزار تن که در آینده نزدیک ظرفیت فوق به 40 هزار تن افزایش خواهد یافت.
ـ نرخ‌های بسیار مناسب برای مصرف انرژی
ـ وجود مراکز تجاری متعدد و مجهز و شبکه‌های توزیع منسجم
ـ برگزاری منظم نمایشگاه‌های ادواری در زمینه‌های مختلف در سطح بین‌المللی که امکان معرفی محصولات را با هزینه کم فراهم می‌نماید.
ـ رونق صنعت گردشگری و وجود هتل‌های مناسب و رویدادهای ورزشی و جشنواره‌ها که منجر به حضور سالانه بیش از دو میلیون گردشگر می‌گردد.
ـ معافیت مالیاتی 25 ساله برای انواع فعالیت‌های اقتصادی از تاریخ بهره برداری مندرج در مجوز
ـ امکان مشارکت با سرمایه‌گذاران خارجی بدون محدودیت در نسبت مشارکت و امکان سرمایه‌گذاری 100درصد خارجی
ـ آزادی کامل ورود و خروج اصل سرمایه و سود حاصل از فعالیت‌های اقتصادی
ـ آزادی انتقال ارز به خارج بدون هیچ‌گونه محدودیتی
ـ وجود واحدهای انبار و سردخانه و ظرفیت‌سازی مناسب در زمینه نگهداری کالا در سال‌های اخیر
ـ وجود دانشگاه و مجتمع‌های آموزشی علمی کاربردی برای تأمین نیروی انسانی متخصص و ماهر
ـ توسعه فعالیت‌های دانشگاهی و آموزشی در سطوح بین‌المللی
ـ وجود سرعت عمل در انجام امور و حداقل بوروکراسی اداری بواسطه یکپارچگی و هماهنگی سازمان‌ها و مراکز تصمیم‌گیری و متمرکزشدن تمام امور تحت نظر سازمان منطقه آزاد کیش
ـ وجود بیمارستان مجهز با کادر تخصصی کارآمد و واحد بهداشت حرفه‌ای
ـ ارائه خدمت پولی و بانکی رقابتی توسط بانک‌های خصوصی و دولتی و خارجی
ـ ارائه خدمات بیمه توسط انواع مؤسسات بیمه دولتی و خصوصی
ـ موقعیت مکانی بسیار مناسب و نزدیکی به مناطق نفت خیز مانند عسلویه (پروژه پارس جنوبی) که نقش کیش را در پشتیبانی و ارائه خدمات فنی و مهندسی صنعت نفت اجتناب‌ناپذیر کرده است.
ـ عدم نیاز به اخذ روادید برای ورود اتباع خارجی
ـ سرمایه‌گذاران خارجی می‌توانند زمین را به قیمت مناسب اجاره نموده و مالکیت ساختمان‌ها و سایر تأسیسات ساخته‌شده بر روی زمین را به دست آورند.
اخیراً دکتر مظفری در خصوص راه اندازی بورس انرژی در کیش سخن گفته اند. آیا این که شرکت های بزرگ نفتی بتوانند سهام و محصولات خود را از طریق کیش در بورس بین المللی عرضه کنند ممکن است؟
درحال حاضر، در زمینه اهمیت توسعه انرژی در مناطق آزاد باید گفت ،از جمله ظرفیت‌های موجود در مناطق آزاد باید به صنایع نفت ، گاز و سایر منابع انرژی اشاره کرد.این منابع جزو ظرفیت‌های مادر برای توسعه اقتصادی کشور به شمارمی‌ روند. در این میان منطقه آزاد کیش و سایر مناطق آزاد در خلیج فارس با توجه به فلسفه وجودی آنها از جاذبه‌ها و پتانسیل‌های بالایی برای توسعه بخش‌های مختلف صنعت انرژی کشور، به ویژه نفت و گاز برخوردار است . با توجه به سابقه یکصدساله نفت ایران، جزیره کیش قادر است به ‌هاب بزرگ انرژی برای منطقه تبدیل شود تا در کنار سایر بورس‌های انرژی در جهان، یک بازار بزرگ برای بخش انرژی باشد. این موضوع از طرف دیگر می تواند زمینه‌های لازم را برای شکل گیری مجتمع‌های مهم پتروشیمی ‌و پالایشگاهی در منطقه فراهم ‌کند. این موضوع قابلیت‌های ایجاد یک رابطه تکمیلی بین این صنایع با مناطق آزاد تجاری را فراهم می‌کند و در این بین برپایی نمایشگاه‌های تخصصی انرژی در مناطق آزاد این توانمندی‌ها را یادآوری می کند. برگزاری همایش‌هایی که در زمینه این صنایع و منابع انرژی می‌تواند با محوریت مناطق آزاد و با این منطق که این مناطق در زمینه‌های جذب سرمایه‌های خارجی و داخلی مورد نیاز موفق خواهند بود می توانند زمینه‌های تسهیل صادرات انرژی و کالاهای نهایی مرتبط با حوزه نفت و گاز و ایجاد ارزش افزوده را در این صنعت فراهم کنند.
مرکزیت پشتیبانی سکوهای حفاری در کیش و لجستیک نیازهای سکوهای پارس جنوبی و سکوهای فلات قاره و تعمیرات آن ها، نیروگاه تولید آب و برق همزمان(مپنا)، تکمیل عملیات تاسیساتی خدمات رسانی به شناورها (اعلام واطفای حریق، آب و برق رسانی به شناورها و تجهیزات کنترلی و الکترومکانیکال ایستگاه پمپاژ و مخازن ذخیره و متعادل ساز) در بندرگاه تجاری، خدمات پشتیبانی نفت، تکنولوژی مرکزیت حفاری دریایی کیش با 210 صنعت وابسته، از جمله زیر ساخت های مهم در منطقه آزاد کیش است.
**گفت و گو: نزهت امیرآبادیان
** منبع: روزنامه کیش