بزرگنمايي:

آریا بانو - خراسان / در منزل، داخل یک جعبه یا سبد یا داروخانه خانگی، تعدادی قرص مسکن وجود داردو هریک از اعضای خانواده با کوچک ترین احساس درد به سراغ آن می رود و یکی از قرص ها را با یک لیوان آب می خورد و بعد از چند ساعت، دیگر اعضای خانواده از او می پرسند که سردرد یا درد عضلانی ات و ... خوب شد ؟
بهتر شدی ؟
در واقع مسکن ها یکی از پرمصرف ترین داروهادر دنیا هستند. این داروها به شکل آمپول، قرص، کپسول ، شیاف وشربت هستند.کارمسکن؛ کاهش درد، از بین بردن تب و کاهش التهاب است ، به همین دلیل مردم هر زمان که تب ، دردهای عضلانی یا التهابی مانند آرتریت دارند از این داروها استفاده می کنند.همه ما برای مصرف این داروها خود را ملزم به مشورت با پزشک نمی دانیم اما از این نکته غافل هستیم که مصرف خودسرانه و زیاد این داروهای در دسترس، عوارض جدی به همراه دارد.در ادامه به عوارض مصرف این داروها می پردازیم :
ازمهم ترین عوارض این داروها می توان به زخم معده ، نارسایی کبد، کلیه و از همه مهم تر حملات قلبی و سکته اشاره کرد.
حتی گاهی ممکن است مصرف این داروها باعث خون ریزی داخلی هم شود . به گفته متخصصان دارویی مصرف خودسرانه و دوز بالای این داروها خطرناک است و مصرف بیش از سه روز آن عوارض زیادی دارد.
گاهی مجبوریم با تجویز پزشک، مسکن مصرف کنیم، به طور معمول بسته به نوع دارو و بیماری، پزشک روزی دو تا سه نوبت و در بعضی موارد مصرف روزانه هر هشت ساعت را تجویز می کند. در این شرایط خاص برای کاهش عوارض دارو مصرف آن ها بعد از غذا یا همراه با آب بیشتر توصیه می شود.
اشتباه مصرف کننده
گاهی مردم فکر می کنند بعضی اشکال دارو، عوارض کمتری دارد مانند نوع شیافی که از راه مقعد وارد بدن می شود و جذب روده ای دارد نه جذب از طریق معده و از آن جا که شیاف از انتها ی روده جذ ب می شود ممکن است عوارض آن برای معده کم باشد اما بعد از جذب به شکل سیستمیک جذب می شود وعوارض خود را دارد.همچنین بعضی از مصرف کنندگان به گمان این که قرص های روکش دار عارضه کمتری دارد مصرف آن را مشکل ساز نمی دانند. در حالی که قرص روکش دار هم در معده جذب می شود و جذب سیستمیک آن عوارض دارد .
فرق بروفن و ژلوفن چیست؟
هر دوی این ترکیب ها مسکن است با این تفاوت که ژلوفن به شکل ژلاتین است زیرا ممکن است ترکیب ژله مانند آن زمان جذب کمتری داشته باشد اما ماده موثره هر دو یکی است. مسکن ها همه عوارض داروهای غیراستروئیدی را دارند و کارشان این است که فعالیت پروستاگلندین ها را کم می کنند. پروستاگلندین ها باعث التهاب می شوند و مسکن ها جلوی ترشح این ماده را می گیرند .
مصرف مسکن دردوران بارداری
مصرف دارویی مسکن ها در دوران بارداری به اوایل، اواسط و اواخر دوره بارداری تقسیم می شود . مصرف مسکن ها فقط با نظر پزشک و در شرایط خاص تجویز می شود و پزشک مواقعی ممکن است منافع آن را ترجیح دهد و درشرایط خاص و زمان محدود ودوز کم تجویز شود.در دوران شیردهی و برای اطفال هم به این محدودیت ها و دقت نظرها توجه می شود. مانند این که برای اطفال زیر شش ماه نباید ژلوفن تجویز شود.در کهن سالان هم به دلیل خطر وحساسیت زیاد، مصرف مسکن ها به شدت باید کنترل شده و با احتیاط باشد.
راه های غیر دارویی تسکین درد
توصیه می شود مردم تا حد امکان از روش های غیر دارویی تسکین درد استفاده کنند.
یکی از راه ها کمپرس سرد یا گرم است. این کار باعث کاهش درد می شود . استفاده از طب سوزنی برای تسکین درد و التهاب مفید است .یکی دیگر از راه های کاهش درد، کاهش اضطراب ونگرانی است که می تواند به کاهش درد کمک کند.
در قدیم استفاده از راهکارهای طب سنتی توصیه می شد .می توانید از دمنوش های گیاهی استفاده کنید که می تواند انوا ع سردرد ودردهای التهابی را کاهش دهد، مانند انواع گیاهان دارویی که به شکل خوراکی ومالیدنی استفاده می شود .
مصرف زنجبیل، زردچوبه، پودرسنجد و بعضی از روغن های گیاهی مانند خشخاش، سیاهدانه، فلفل و انگور که به شکل روغن استفاده می شوند وگیاهانی مانند استوقودوس، بهار نارنج و بابونه نیز مفید است .امروزه ژل یا پماد فلفل هم در بازارموجود است .
مصرف مسکن برای بیماران خاص
بیماران خاص که تحت درمان هستند باید با نظرپزشک وبه میزان تجویز شده از داروهای مسکن استفاده کنند.
مسکن ها با بسیاری ازداروها مانند داروهای فشارخون ، داروهای قلب و .. تداخل دارویی دارند. این بحث کاملا تخصصی است و یکی از دلایلی که ما تاکید می کنیم باید پزشک این داروها را تجویز کند، مسئله تداخل دارویی است به عنوان مثال ممکن است مصرف ژلوفن یا ایبوپروفن حساسیت به نورآفتاب را بیشتر کند و چه بسا افراد بدون توجه به این موضوع در کنار دریا و زیر نور آفتاب از این مسکن ها استفاده کنند. همچنین آب میوه ها را باید با احتیاط و پس از مشخص شدن نوع دارو مصرف کرد.
مصرف خود سرانه مسکن‌ها نه تنها آسیب‌هایی برای فرد ایجاد می‌کند بلکه می‌تواند باروری جنین و نسل‌های آینده را هم تحت تاثیر قرار دهد. امروز نتایج مطالعات جدید روی انواع مسکن‌ها نشان داده نه‌ تنها ممکن است مصرف آن‌ها کیفیت زندگی فرد را پایین آورد بلکه می‌تواند به نسل‌های بعدی نیز آسیب برساند.
نویسنده : دکتر هادی منوری/ داروساز