بزرگنمايي:

آریا بانو - شرکت داروسازی بریتانیایی آسترازنکا چند روز پس از پذیرش این مساله در دادگاه که این واکسن می‌تواند یک عارضه جانبی نادر و خطرناک ایجاد کند، در حال جمع‌آوری و پس گرفتن و حذف واکسن کووید خود را در سراسر جهان است.

این اتفاق در حالی رخ می‌دهد که ایران هم در زمان اوج ویروس کرونا از وارد کنندگان واکسن کرونا بود، تقریبا 12درصد واکسن‌های وارداتی به ایران هم آسترازنکا بود، چیزی حدود 25 میلیون دوز، به همین دلیل یک نگرانی جدید از تزریق این واکسن در اذهان عمومی شکل گرفت.
هشدار‌ها و توصیه‌ها در ایران
نگرانی که البته به گفته متخصصان تنها در صورت بروز عوارض در همان روز‌ها و هفته‌های ابتدایی تزریق واکسن جدی است، اما با گذشت دو سال از زمان تزریق و نبود علائم، دیگر خطری وجود ندارد.
البته در همان ماه‌های شروع واکسیناسیون در ایران و انجام ارزیابی‌های اولیه روی واکسن آسترازنکا توصیه‌هایی به عدم تزریق واکسن آسترازنکا برای گروه‌های سنی خاص (افراد زیر 40 تا 50 سال به ویژه زنان) مطرح شد.
مرگ‌هایی که باعث توقف واکسیناسیون در اروپا شد
البته تزریق آسترازنکا تنها منجر به بروز عوارض نشده و از آنجایی که مهمترین عارضه آن لخته شدن خون است، مرگ‌هایی به دلیل تزریق این واکسن نیز گزارش شده است. در همان ابتدای واکسیناسیون اتریشی‌ها از مرگ یک پرستار به دلیل اختلال انعقاد خون بعد از تزریق آسترازنکا خبر دادند، پس از آن هم مصرف‌کننده دیگری در این کشور دچار آمبولی ریه شد. همزمان در دانمارک هم یک مرگ و بروز خونریزی مغزی در بیمار دیگر ناشی از تزریق واکسن ثبت شد.
مرگ‌هایی که به صورت موردی در دیگر کشور‌ها هم گزارش می‌شد و توقف استفاده از این واکسن را در این کشور‌ها در پی می‌آورد. موج توقف تزریق واکسن‌های آسترازنکا در اروپا از اسفند 99 آغاز شد، ابتدا نروژ، ایسلند، بلغارستان، اتریش، هلند، دانمارک و ایرلند و پس از آن‌ها، فرانسه، آلمان و بریتانیا، استونی، لیتوانی، لوکزامبورگ، رومانی و لاتویا دستور توقف واکسیناسیون با این واکسن را دادند.
اکنون و پس از چند روز از تائید بروز عوارض نادر با تزریق واکسن آسترازنکا توسط شرکت سازنده و گذر بیش از دوسال از ممنوعیت آن در تعدادی از کشور‌های اروپایی، شرکت آسترازنکا تصمیم به جمع آوری، پس گرفتن و حذف عرضه این واکسن در سراسر دنیا گرفته است.
پس گرفتن، جمع‌آوری و حذف تنها به دلایل تجاری!
شرکت سازنده آسترازنکا دلایل تجاری را برای کنار گذاشتن این واکسن ذکر کرده است. این شرکت به طور داوطلبانه «مجوز بازاریابی» خود را در اتحادیه اروپا پس گرفته و در بیانیه‌ای اعلام کرده که واکسن دیگر تولید نمی‌شود و دیگر نمی‌توان از آن استفاده کرد.
مواجهه آسترازنکا با شکایت 100 میلیون پوندی
آسترازنکا به دلیل پذیرش اسناد ارائه شده به دادگاه در مورد یک عارضه جانبی نادر ناشی از تزریق این واکسن، با شکایت 100 میلیون پوندی در بریتانیا مواجه است. آسترازنکا در دادگاه پذیرفته است است که واکسن‌های آن می‌تواند در موارد بسیار نادری باعث ایجاد TTS یا ترومبوز همراه با سندرم ترومبوسیتوپنی شود یا به عبارت ساده‌تر لختگی خون یا کاهش پلاکت‌های خون شوند. ترومبوز در واقع به موقعیتی گفته می‌شود که یک لخته در داخل عروق سالم تحت شرایطی خاص ایجاد شود که می‌تواند مانع جریان خون در عروق شود. اگر این لخته یا تکه‌ای از آن در بدن شروع به حرکت کند به آن ترومبوآمبولی می‌گویند.
عوارض واکسن چه علائمی دارد؟
ترومبوز همراه با سندرم ترومبوسیتوپنی (TTS) یک بیماری نادر، اما جدی است که با تشکیل لخته‌های خون همراه با سطوح پایین پلاکت‌ها در خون مشخص می‌شود. این عارضه عمدتا با واکسن‌های خاص COVID-19، به ویژه واکسن‌های ناقل آدنوویروس مانند آسترازنکا و واکسن «جانسون و جانسون» مرتبط بوده است.
ترومبوسیتوپنی معمولا در عرض چند روز تا چند هفته پس از واکسیناسیون ظاهر می‌شود. علائم شامل سردرد شدید، درد شکم، تورم پا، تنگی نفس و علائم عصبی است. این علائم می‌تواند نشان دهنده تشکیل لخته‌های خون در قسمت‌های مختلف بدن مانند مغز، شکم یا ریه‌ها باشد.
علت دقیق TTS به طور کامل شناخته نشده است، اما اعتقاد بر این است که شامل یک پاسخ ایمنی است که توسط واکسن ایجاد می‌شود، که منجر به لخته شدن غیر طبیعی و تخریب پلاکت می‌شود. تشخیص این عارضه نیاز به ارزیابی بالینی، مطالعات تصویربرداری برای تشخیص لخته‌های خون و آزمایش‌های آزمایشگاهی برای تایید تعداد پایین پلاکت‌ها دارد.