آریا بانو - فضولی به معنی دخالت کردن در اموری که به او مربوط نمی شود
فضولی به معنی کسی است که در اموری دخالت کند که حد یا حق او نیست.
چند خریدی؟ از کجا؟ چرا شوهر نمی کنی؟ چرا بچه نمی یاری؟ دیر شد پس کی قصد داری زن بگیری؟ فلانی به نظرت از کجا پول آورده همچین ماشینی خریده؟ چرا پول داده پای ماشین؟ چرا این همسایه بغلی آنقدر رفت و آمد دارن؟ چرا چرا چرا؟
چرا هایی که فقط از آدم های خاصی بر می آید. خودشان معتقدند فقط کمی کنجکاو هستند و البته خیرخواه دیگران. دیگران اما آنها را با عنوان دیگری می شناسند. فضول. حتماً بارها گیر آدم های فضول افتاده اید.
چرا در موضوعی که اصلا به ما ربطی ندارد، خودمان را دخالت می‌دهیم؟
با هر توجیه منطقی و غیرمنطقی،بعضی از ما ایرانی‌ها عادت کرده‌ایم در کارهایی که اصلا به ما مربوط نمی‌شود، دخالت کنیم که شاید مربوط به این مساله می‌شود که ذهن ما از کودکی، کاملا قضاوتگر و برچسب زننده به دیگران تربیت می‌شود و با آموزش‌های غیرمستقیم و رفتارهایی که در رابطه با خود ما صورت می‌گیرد، این رفتار یا ویژگی منفی در ما شکل می‌گیرد و به صورت ناخودآگاه، هرچند خود دوست نداشته باشیم نیز این رفتار را خواهیم داشت و تکرار می‌کنیم.
دخالت همان فضولی است؟
کلمه دخالت یعنی تجاوز به حریم شخصی افراد، البته در جامعه ما برای اکثر افراد این کلمه مترادف با راهنمایی‌کردن است. در حالی که دخالت‌کردن تنها در صورتی مناسب است که خطری جدی فرد یا جامعه را تهدید می‌کند.
مرزی بین دخالت و کمک‌کردن به دیگران وجود دارد؟
صددرصد، مرزی بین دخالت‌کردن و کمک به دیگران وجود دارد. این‌که افراد به حکم کمک به دیگران می‌خواهند از کار و زندگی فرد دیگری سر دربیاورند، توجیهی کاملا غیرمنطقی برای شخص دخالتگر است. برای کمک‌کردن حتما باید درخواستی از طرف مقابل اعلام شود، نه این‌که بدون خواسته آن شخص صرفا به خاطر این‌که فرد می‌خواهد کمک کند زندگی او را از اختیارش درآورد و به استقلال او لطمه بزند.
در مورد همسران چطور، مرز دخالت در امور شخصی همسران نسبت به هم چگونه تعریف می‌شود؟
فرزندانی که در خانواده‌های مداخله‌گر پرورش یافته‌اند، بی‌شک به استقلال همسر خود احترام نمی‌گذارند و به حکم دوست داشتن و علاقه‌مند بودن به هر طریقی در کارهای او دخالت می‌کنند. یک زندگی مشترک به 50 درصد اشتراک و 50 درصد استقلال نیاز دارد. اگر هر یک از زوج‌ها با این ویژگی شخصیتی بخواهد در هر کار همسر خود دخالت کند و به حق این‌که من باید از همه چیز همسرم مطلع باشم، به حریم شخصی او تجاوز کرده و آن را زیر پا بگذارد، در واقع بدون آن‌که متوجه باشد به احساسات همسرش لطمه وارد می‌کند. زن یا مردی که به بلوغ روانی، عقلانی، اجتماعی، اخلاقی و عاطفی رسیده است به هیچ عنوان زیر بار دخالت‌های زیاد از حد همسرش نمی‌رود، بلکه از مشاوره و راهنمایی او استفاده و در صورت نیاز درخواست کمک می‌کند.

علت بعضی از فضولی ها،حسادت یا لذت بردن از فضولی می باشد
چرا فضولی؟
دلایل متفاوتی پشت فضولی کردن وجود دارد. برخی افراد که از وضع و شرایط زندگی خود راضی نیستند، به کسانی که فکر می کنند زندگی بسیار خوبی دارند، حسادت کرده و سعی در نابودی شان دارند و شروع به مداخله در امور آنها و سپس شایعه پراکنی می کنند و با این کار اندکی احساس بد خود را تسلی می دهند، اما برخی این کار را بسیار هیجان انگیز می دانند. آنها به جای این که سر خود را با کارهای سودمند سرگرم کنند و رفتاری سازنده از خود نشان دهند، مدام به زندگی این و آن سرک می کشند و اطلاعات کسب می کنند و از این کار خود هم بشدت لذت می برند.
بسیاری از افراد گاهی اوقات نمی دانند با سوال هایشان باعث رنجش دیگران می شوند و آنها معتقدند از سر دوستی با دیگران از آنها پرس و جو می کنند و حتی برخی دیگر معتقدند که آنها صرفا کنجکاو هستند نه فضول.
کنجکاو کیست؟
کنجکاو، فردی است که آگاهانه تلاش می کند تا به ماهیت رفتارها و موقعیت ها در فضاهای مختلف زندگی پی ببرد. درحقیقت، کنجکاوی نیرویی قدرتمند و محرکی لازم برای انجام تحقیقات علمی است و به انسان کمک می کند هر روز کشف تازه ای کند. کنجکاوی، ویژگی ضروری هر محققی برای موفقیت است. به طور کلی هرکس که می خواهد درحرفه خود موفق باشد باید تاحدی در کار خود کنجکاوی به خرج دهد و به این ترتیب با شناخت کامل حرفه خود بتواند روش های خوبی برای رسیدن به هدف به کار ببندد. کنجکاوی انسان سیری ناپذیر و پایانی برآن نیست. کنجکاوی در سنین خردسالی در بالاترین حد خود قرار دارد و فرد کنجکاو این ویژگی را همیشه حفظ می کند. به کنجکاوی که مفید است و موجب پیشرفت بشر می شود، کنجکاوی مثبت می گویند و فرد با داشتن این نوع کنجکاوی دست به خلاقیت و نوآوری می زند و در نهایت به بهبود کیفیت زندگی افراد جامعه خود کمک فراوانی می کند، اما کنجکاوی نوع منفی نیز وجود دارد. در این نوع کنجکاوی، فرد با کسب اطلاع از زندگی دیگری قصد صدمه رساندن به او را دارد و به نوعی در امور زندگی او دخالت و فضولی می کند.
من کنجکاو هستم یا فضول؟
گاهی اوقات کنجکاوی آدم ها چنان زیاد می شود که نمی توانند تشخیص دهند قدم به وادی فضولی گذاشته اند، بنابراین هر بار که خواستید مطمئن شوید فضولی می کنید یا خیر، چند سوال از خودتان بپرسید:
ـ آیا این شخص را آنقدر می شناسم که چنین سوال هایی از او بپرسم؟
ـ آیا حق دارم کارهای این فرد را زیرنظر بگیرم یا حتی او را به خاطر کارهایی که انجام می دهد، سرزنش کنم؟
ـ آیا می توانم از او علت کارش را بپرسم و اصلا چنین اجازه ای دارم؟
ـ علت این سوال من از او چیست؟ آیا صرفا می خواهم دیدم نسبت به او باز شود یا قصد دیگری دارم؟
ـ از سر حسادت او را سوال پیچ کرده ام؟
ـ حوصله ام سر رفته و دنبال هیجان و شایع پراکنی هستم؟
ـ می خواهم از اطلاعات بدست آمده به نفع خود استفاده کنم؟
ـ اگر کسی چنین سوالی از من بپرسد، خوشم می آید؟

تا آنجا که می توانید از افراد فضول دوری کنید
با افراد فضول چه باید کرد؟
وقتی با فردی برمی خورید که فضول است، به جای این که اجازه دهید با رفتارش بقیه روزتان را خراب کند با چند روش کاملا موثر می توانید از شرشان خلاص شوید:
1-موضوع مورد بحث را به سرعت عوض کنید.
وقتی با رگبار سوال های او مواجه شدید با زبردستی از پاسخ دادن طفره روید و فورا موضوع را عوض کنید.
2- تماس چشمی نداشته باشید.
اگر احساس کردید کسی با فضولی هایش دارد، اعصاب تان را به هم می ریزد، نگاه تان را از او برگردانید و وانمود کنید مثلا درون کیف تان دنبال چیزی هستید یا مجله یا روزنامه ای را برداشته و مشغول خواندن شوید.
3- پاسخ های مبهم بدهید.
مجبور نیستید بابت هر پرسش، پاسخی واضح و روشن بدهید. مثلا اگر از شما پرسیدند: «چقدر حقوق می گیرید؟» می توانید بگویید: «مثل هرکس دیگر با شرایطی مشابه من...» یا «آنقدر هست که اموراتم بگذرد.»
4- نفس عمیقی بکشید و سکوت کنید.
هیچ کس نمی تواند شما را مجبور به پاسخ دادن کند. بگذارید همین طور سوال بپرسند، وقتی شما به هیچ یک از سوال هایشان پاسخ ندهید بالاخره می فهمند که دیگر فایده ای ندارد و دست از سرتان برمی دارند.
5- حد و حدودشان را مشخص کنید.
اگر فردی به قصد فضولی وارد خانه تان می شود، به او اجازه ندهید به تمام قسمت های خانه سرک بکشد و او را فقط در اتاق مهمانی نگه دارید و تا آنجا که می توانید اجازه ندهید او وسایل جدید خانه تان را ببیند.
6- ارتباط اجتماعی تان با او را کم کنید.
تا آنجا که می توانید از او دوری کنید. به خانه او رفت و آمد نکرده و هرگز در مهمانی هایتان او را دعوت نکنید. با این کار شاید او بفهمد اگر می خواهد با شما ارتباط داشته باشد باید دست از فضولی بردارد.
7- وقتی در مورد دیگران خبرچینی می کنند، علاقه ای نشان ندهید.
کسی که در مورد دیگران پیش شما حرف می زند مطمئن باشید مسائل خصوصی شما را نیز به دیگران می گوید. بنابراین با شنیدن حرف هایش او را به این نوع رفتار تشویق نکنید.
8- روراست باشید.
خیلی راحت و بدون رودربایستی به او بگویید دوست ندارید در مسائل زندگی تان دخالت کند و سوال های شخصی بپرسد.
چطور دخالت‌ نکردن در امور دیگری را تمرین کنیم؟
به نظر می‌رسد درک متقابل یکی از مهم‌ترین مهارت‌های زندگی است؛ یعنی آموختن این‌که خود را به جای دیگری بگذاریم و از نگاه او مساله را ببینیم. متاسفانه چنین نگاه تربیتی در فرهنگ ما وجود ندارد یا خیلی بندرت دیده می‌شود.
در واقع، اگر ما به جای دخالت و فضولی در کار دیگران، خود را به جای فرد مقابل می‌گذاشتیم و این احساس منفی را که در او ایجاد می‌کردیم، به خودی خود درک می‌کردیم، دست به دخالت نمی‌زدیم. خوب است در همه حال نگاهمان این‌گونه باشد که آنچه بر خود نمی‌پسندی بر دیگران نیز نپسند. اگر دخالت را دوست نداری و حس بدی به آن پیدا می‌کنی، این رفتار را به کسی روا مدار.
گردآوری: بخش روانشناسی بیتوته
منابع:
bultannews.com
hidoctor.ir
tabnak.ir