آریا بانو - کسی که حس بیش از حد ارزشمند بودن دارد، بسیار خود محور است، احساسات و هیجاناتی سطحی و موقتی دارد و در فعالیت­های تیمی و اجتماعی حس همدلی را منتقل نمی­کند و مانند ما، دارای زندگی روزانه عادیست این اشخاص در اصطلاح روان­پزشکی« سایکوپات» Psychopath نامیده می­شوند.
ممکن است در زندگی روزمره­؛ در بین همکاران، دوست ها، اشنایان و حتی اشخاص خانواده­ بارها با مواردی مانند این که کسی حس بیش از حد ارزشمند بودن دارد، بسیار خود محور است، احساسات و هیجاناتی سطحی و موقتی دارد و در فعالیت­های تیمی و اجتماعی حس همدلی را منتقل نمی­کند، رو به رو باشیم.
کسی که چنین رفتاری دارد، مانند ما، دارای زندگی روزانه عادیست و خیلی کم تر از ذهنمان می­گذرد که چنین رفتارهایی علامت یک اختلال شخصیتی باشد که در بسیاری از موارد نیازمند درمان است. این اشخاص در اصطلاح روان­پزشکی« سایکوپات» Psychopath نامیده می­شوند.
اصطلاح سایکوپات در قالب تعبیر علمی و دقیق، اولین بار به وسیله هروی کلکلی Hervey Cleckley در سال 1941 و در کتاب The Mask of Sanity بکار رفت. وی در این کتاب به تحلیل این نکته ظریف پرداخت که قرار نیست تمامی اشخاص سایکوپات بزه کاران و جنایتکاران حرفه ­ای باشند، بلکه اشخاص معقول، منطقی، دوستداشتنی و حتی موفقی که سرگرم زندگی روزانه هستند هم می­توانند از درجاتی از سایکوپاتی در رنج باشند.
برخی از خصوصیات اشخاص سایکوپات
آن ها عمیقاً جذاب هستند، ولی جذابیت شان صرفا ظاهری است
چطور میتوانید اختلاف بین جذابیت واقعی و جذابیت ظاهری را تشخیص دهید؟ تعیین تفاوت بین این دو بسیار سخت است زیرا با اینکه هر دو شرایط کاملاً یکسان به نظر می رسند، ولی یکی صادقانه و دیگری فریب کارانه است. فرد سایکوپت می داند برای سوءاستفاده و تسلط بر آدم ها باید به اندازه ی کافی به آنها نزدیک شود، و برای این منظور باید به اندازه ی کافی جذاب باشد. آنها امکان دارد مهارت های اجتماعی سطح بالا از خود به نمایش بگذارند، ولی همه ی این ها صرفا جذابیتی ظاهری و ماهرانه است – شما تنها برای آنها ابزاری هستید برای رسیدن به مقاصد شان.
اشخاص معمولاً با جذب شدن بسوی آنها ، سپر احساسی شان را هم پائین می آورند؛ و این دقیقا همان زمانی است که سایکوپت ها کم کم جنبه های زیان آور و مخرب شان را به نمایش می گذارند. در این بین نیت و مقصد خوب وجود ندارد، برای این که آنها قادر نیستند هیجان ها و احساسات آدم های اطراف شان را مد نظر قرار دهند؛ این هم یکی دیگر از خصوصیات هایی است که میتوان در سایکوپات ها مشاهده نمود. اکنون، آنها میتوانند از راهها و جنبه هایی گوناگون برای تان زیان آور و ویران گر باشند؛ افرادی که چنین خصوصیات هایی را از خود به نمایش می گذارند، لزوما به دنبال کشتن تان نیستند. با این وجود، تد باندی، قاتل زنجیره ای معروف، نمونه ای برجسته از این دست افرادی است که چنین خصوصیتی را از خود به نمایش گذاشت.

سایکوپات ها درکی از احساس ندارند
به گفته روانشناسی موسوم به« اسکات بون»، افرادی که به سایکوپاتی مبتلا هستند قادر به تشخیص ناراحتی در صورت اشخاص نیستند ولی میتوانند پاسخ های احساسی را تقلید کنند. به عنوان نمونه ، موقع رویارویی با فرد ناراحت، جملات مناسب بیان کنند یا وی را در اغوش گرفته و دل داری دهند. ولی هیچکدام از این هم دردی هایِ ظاهری را نمی توان در چهره آن ها مشاهده کرد.
مطالعه های متعددی ثابت نموده اند که روان آزارها اصلاً درک درستی از ناراحتی اشخاص ندارند.
دانشمندان در تحقیقات خود از یک زن قاتل هنگامی که در خصوص حس وی موقع انجام قتل سؤال پرسیدند، وی جواب داد:« من معنای چهره قربانی خود را زمان قتل درک نمی کنم، ولی می دانم ناشی از حسی است که موقع ترس و مردن به انسان دست میدهد .»
یکی از راه‌های تشخیص یک سایکوپات این است که به عکس العمل های وی در در برابر مشکلات و گرفتاری سایرین توجه کنیدآن ها غیر قابل پیش بینی هستند.
سالکین میگوید :“آنها تغییر زیادی در فضای خود دارند، که امکان دارد شامل تغییر اعضای تیم و شغل ها شود. ” از افرادی که در عقیده ها و روابطشان دم دمی مزاج هستند برحذر باشید، به نظر میرسد روان پلید ها بسته به موقعیت کل شخصیتشان را تغییر می‌دهند . تغییری چشم‌گیر از همکاری دوستانه به بیگانه ای سرد و بی تفاوت.
آن ها استاد تقلب و سوءاستفاده هستند
بسیاری از سایکوپات ها قادرند خود را از قید و بند دیدگاه ها و هنجارهای اخلاقی آزاد کنند؛ و بدین ترتیب برای استفاده از شیوه های فریب کارانه و استفاده از آدم های اطراف شان برای رسیدن به خواسته ها و مقاصد خود دچار هیچ مشکل اخلاقی نمی شوند. این خواسته ها میتوانند مالی، شخصی یا حرفه ای باشند.
از خصوصیت اشخاص سایکوپت این است که با شیوه هایی مختلف میتوانند تقلب و سوءاستفاده کنند – امکان دارد دروغ بگویند، یا برای جلب اعتماد سایرین اسراری دروغی را برایشان برملا کنند. میتوانند آدم ها را به جان هم بیندازند یا امکان دارد آدم ها را در وضعیت شرمساری قرار دهند یا آنها را از جایگاه شان پائین بکشند و بر آنها مسلط شوند. کلمه ی کلیدی برای آنها “ قدرت ” است.
از آن جا که بیش از حد بخود می بالند، و از آن جا که دائما حس برتری میکنند ، فریب دادن و گول زدن آدم ها را برای رسیدن به مقاصد شان خالی از اشکال می بینند. بهترین نمونه از این قبیل اشخاص را میتوان در شخصیت داستانی هانیبال لکتر پیدا کرد – روانپزشکی سایکوپت که اعتماد بیماران اش را جلب و از آنها سوءاستفاده میکرد .
آن ها بسیار کاریزماتیک هستند و دوست دارند مدام در مرکز توجه باشند
فرد روان ازار، شخصیت جذابی دارد و از این که مدام در مرکز توجهات قرار داشته باشد، لذت می برد. این اشخاص شبیه یک هنرمند دایما در حال نقش بازی کردن هستند. به همین خاطر امکان دارد این افراد را دوست خود بدانید و به آن ها اعتماد کنید.
یک سایکوپات در برخورد اول طوری رفتار میکند که گویی وجوه مشترک بسیاری با شما دارد و در بسیاری موردها با هم تفاهم دارید. ولی حقیقت غیر از این است.
آن ها چنین رفتارهایی از خود نشان می‌دهند تا به شما نزدیک شده و در آینده بتوانند کنترل احساسات و رفتارهایتان را به دست بگیرند.
روان پلید ها هنگام کودکی هم مشکل ساز بودند.
از آنجایی که روان پلیدی یک اختلال شخصیت است و شخصیت تا حد زیادی تغییر ناپذیر است، این ویژگی ها باید در زمان بچگی مشاهده شود. یک مطالعه منتشر شده در مجله روانپزشکی بریتانیا نشان داد که بیش فعالی و اختلال های رفتاری پیشگویان قوی رفتارهای روان پلیدی در بزرگ سالی هستند. schug میگوید :آن ها کودک هایی بودند که در برابر اخراج از مدرسه یا برقراری ارتباط با اجرای قانون، مقاومت می کردند.
آن ها در مسایل جنسی بی قید و بند هستند
اینک به این فکر افتاده اید که احتمالا چند نفری را با این ویژگیها می شناسید، ولی جای نگرانی نیست – هر فرد هوسباز و بی قید سایکوپات نیست( ولی میتواند باشد …). هیچ کدام از رفتارهای شخصی موجود در این فهرست تنها برای قضاوت کردن در خصوص آدم ها و برچسب سایکوپت زدن به آنها کافی نیستند؛ بلکه باید همه ی علائم را در اشخاص مظنون به سایکوپاتی بررسی نمود.
از آن جا که آنها قادر به درک حس رحم و مهرورزی نسبت به سایرین نیستند، برای سایکوپت واقعی ایجاد روابط انسانی عمیق و حقیقی کاری بسیار سخت است. در عوض ، آنها مقاصد و امور شخصی زیاد دارند و طرف جنسی شان را بصورت اتفاقی انتخاب میکنند ، و گاهی وقت ها حتی بصورت همزمان با چند نفر روابط برقرار میکنند . آنها با سود بردن از جذابیت شان به آسانی میتوانند سایرین را بسوی خود جذب کنند، و گاهی وقت ها آنها با غرور و افتخاری فوق العاده، سوءاستفاده های جنسی شان را برای تان تعریف میکنند .
بهترین نمونه را از این دست اشخاص میتوان در شخصیت سایکوپت پاتریک بیتمن در فیلم روانی آمریکایی یافت که ظاهرا دارای اشتهایی سیر ی ناپذیر برای رابطه جنسی بود.

سایکوپات ها بسیار خودشیفته هستند
سایکوپات ها مدام سعی در خودنمایی کردن دارند. آن ها در هر موقعیتی که حاضر شوند از هنرها و دستاوردهای خود سخن خواهند گفت و با مطرح کردن مشکلات و شکست های بقیه، خودشان را مهم و بزرگ جلوه می‌دهند .
این رفتارها سبب میشود تا خودشان را بسیار بهتر و مهم تر از آنچه واقعا هستند نشان دهند و در نتیجه توجهات بیشتری را بخود جلب خواهند کرد.
آن ها در زندگی شان اهداف بلندمدت واقعی ندارند
بعضی سایکوپت ها میتوانند شغل ها و حرفه هایی بسیار موفق داشته باشند، ولی داشتن شغل و حرفه همیشه به معنی داشتن اهداف بلندمدت نیست. بر اساس مطالعه ای که به وسیله روانشناسی به اسم کوین داتن به عمل آمد، آدم هایی با خصوصیات سایکوپتی معمولاً به بعضی شغل های خاص مانند مدیر عامل اجرایی، وکیل، شخصیت تلویزیونی، فروشنده، جراح، اشپز و کارمند دولتی گرایش پیدا میکنند . تمامی این شغل ها به شکلی عجیب شامل برقراری تعامل با افراد دیگر است، ولی همانطور که پیشتر دانستیم، سایکوپت ها فریب کارانی حاذق هستند.
با وجود این، بیش تر آدم هایی که از سایکوپتی رنج می برند، در سراسر زندگی شان، قادر نیستند برنامه های بلندمدت داشته باشند، چه رسد به اینکه بخواهند چنین برنامه هایی را اجرایی سازند. این مسأله دارای دلایلی زیاد است که بعنوان دو نمونه از آنها ، میتوان به تکانشگری و خستگی زودرس اشاره نمود . غالبا این اشخاص زندگی بدون هدف را سپری میکنند ، در بعضی موارد چه بسا به شیوه ی کولی ها و سرگردان ها زندگی میکنند ، از شغلی به شغل دیگر، از رابطه ای به رابطه ی دیگر، و از مکانی به مکان دیگر میروند .
مسئولیت‌پذیر نیستند
افراد مبتلا به روان‌آزاری از کارهای اشتباه خود ناراحت نمی‌شوند. آنها هرگونه مسئولیتی را از سر خود باز می‌کنند و برای این منظور از هیچ تلاشی فروگذار نخواهند کرد.
این افراد خیلی سریع کسی را پیدا می‌کنند تا مسئولیت اشباهات خود را به گردن او بیندازند و واقعیت‌ها را طور دیگری جلوه دهند. 
در ارتکاب اعمال مجرمانه، هیچ حد و حدودی قائل نمی‌شوند
یکی از خصوصیات افراد سایکوپت این است که معمولا دچار تنوع جرائم هستند؛ به این معنی که این قبیل افراد به صورت مداوم به ارتکاب انواع مختلف جرائم اقدام می‌کنند. بدیهی است، همه‌ی مجرمان حرفه‌ای نیز جزء سایکوپت‌ها طبقه‌بندی نمی‌شوند – برای اطمینان از سایکوپت بودن مجرمان، بررسی این خصوصیت به تنهایی کافی نیست و باید در کنار دیگر خصوصیت‌های مذکور در این فهرست و با کمک آزمون دکتر هِیر ارزیابی شود؛ لازم به ذکر نیست که علاوه بر این موارد، می‌توان به بی‌شمار معیارهای تشخیصی دیگر نیز اشاره کرد .
رفتار روان پلیدها مانند یک الگو است.
هرکدام از ما در لحظه ای خاص انفجار خشم داشته ایم و در لحظه ای دیگر خیالبافی کرده ایم که بازیگر یا مخترع برنامه خواهیم شد. Schug می گوید: تفاوت ما و افراد سایکوپت در این است که این حالات برای ما کمتر اتفاق می افتد اما برای افراد روان پلید بارها و بارها و این یک اختلال شخصیت است.با این حال حتی اگر همکارتان رفتار بسیار ناخوشایندی دارد، بدون در نظر گرفتن تمام زوایای زندگی او نمی توانید برچسب سایکوپت به او بزنید، چرا که شاید بخاطر فشارهای زندگی رفتار ناخوشایندی نشان می دهد.
می توانند حالت همدردی خود را روشن و خاموش کنند!
این افراد به تاثیری که روی دیگران می گذارند اهمیتی نمی دهند چه تاثیر مالی باشد چه اجتماعی یا شخصی و عمدتا به این دلیل است که آنها قادر به احساس کردن هیجان ها نیستند، چه برای خود چه دیگران. آنها احتمالا فاقد توانایی درک ساده ترین احساسات انسانی هستند.
در حالی که قبلا اعتقاد بر این بود که سایکوپت ها ناتوان از همدلی هستند، مطالعه ای در سال 2013 فعالیت مغزی مجرمان مختلف جرایم خشونت آمیز را بررسی کرد و کشف کرد، آن مناطق مغز که مرتبط با به اشتراک گذاشتن احساسات با دیگران است در این افراد می تواند فعال و غیرفعال شود. در حالی که آنها معمولا همدردی ندارند می توانند داوطلبانه آن را به منظور اغوا کردن دیگران یا جذابیت و … روشن کنند!
آنها همیشه دروغ می‌گویند
یک فرد مبتلا به روان‌آزاری سعی می‌کند با مهارت کامل از زیر زبان افراد حرف بکشد و آنچه می‌خواهد را کشف کند. ولی اغلب بهانه‌ای برای کمک کردن به دیگران می‌تراشد. آنها عادت دارند دیگران را سرزنش و خود را از هر اشتباهی مبرا کنند.
این افراد به دروغ‌های خود افتحار می‌کنند و برایشان هم مهم نیست که دیگران متوجه غیرواقعی بودن حرف‌هایشان بشوند. به این خاطر که با یک دروغ دیگر شرایط را دوباره به نفع خود تمام می‌کنند.
خطرات بیماری سایکوپاتی
در پاسخ به این سوال که سایکوپاتی چیست باید اذعان داشت که در حالی که علت اصلی اختلال شخصیتی ضد اجتماعی نامشخص است عواملی مانند ژنتیک، عوامل محیطی و فرهنگ همگی می­‌توانند نقشی در شکل­ گیری آن داشته باشند. افرادی که در کودکی آسیب دیده­ اند، والدین­شان اختلال شخصیتی و یا اعتیاد به مواد مخدر داشته­ اند، برای ابتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی آسیب‌پذیر تر هستند. همچنین مردان نیز از زنان بیشتر تحت تأثیر این بیماری قرار می­ گیرند.
شخصی که دچار اختلال شخصیتی ضداجتماعی شده است، امکان دارد تنها با دستور دادگاه، عواقب سنگین مانند زندان و یا از دست دادن یک رابطه مهم برای درمان مراجعه کند.
بیشتر مردم دارای اختلال شخصیتی ضداجتماعی، هرگز شناخته نمی­ شوند و یا درمان را قبول نمی­ کنند.

چطور با سایکوپات‌های برخورد کنیم؟
1- مهم‌ترین توصیه: از آنها تا جایی که می‌توانید دوری گزینید!
تقریبا همه کارشناس‌ها بر این عقیده توافق دارند که باید از جامعه‌ستیزها دوری کرد. شرکت‌ها باید سعی کنند با مصاحبه‌های دقیق، افرادی را که احتمال سایکوپاتی تحت بالینی در آنها وجود دارد، استخدام نکنند.
توجه کنید که سایکوپات‌ها خیلی راحت در روزومه‌های خود دروغگویی می‌کنند، پس باید ترتیب یک مصاحبه منعطف را بدهید، طوری که سایکوپات‌ها عرصه بروز برخی از نشانه‌های خود را بدهند.
حالا ممکن است تصور کنید که آدم دنیادیده‌ای هستید که از روانشناسی و مدیریت شخصیت‌های دشوار برمی‌آیید. باید بگوییم که سایکوپات‌ها معمولا تجارب قبلی دارند و مهارت‌شان از شما بیشتر است.
وارد این بازی خطرناک نشوید. بر وسوسه درونی خود غلبه کنید و تصور نکنید که با هوش بالای خود می‌توانید آنها را تحلیل روانی کنید و شکست‌شان بدهید.
این کارها ضمن اینکه باعث می‌شوند سطح شما ناخواسته به اندازه سطح آنها پایین بیاید، باعث می‌شوند که شما از اهداف مهم خود فاصله بگیرید.
2- قبول کنید که برخی از افراد در حکم یک فاجعه هستند
ممکن است تصور کنید که همه افراد جنبه‌های خوبی هم در درونشان دارند و هر فردی را می‌توان اصلاح کرد.
اما به عنوان یک قانون در برخورد با سایکوپات‌ها باید قبول کنید که نمی‌توانید آنها را تغییر بدهید.
پس روی کار خودتان تمرکز کنی، آسیب‌پذیری‌های خود را شناسایی کنید و آنها را پوشش بدهید، چون دیر یا زود سایکوپات‌ها آنها را شناسایی می‌کنند.
به حساب خود برسید، قبل از اینکه ساکوپات‌ها به جساب شما برسند.
3- به اعمال اهمیت بدهید و نه واژه‌ها
در برخورد با سایکوپات‌ها به پوزش‌خواهی‌ها، دلیل‌تراشی‌ها و دروغ‌پردازی‌ها آنها توجه نکنید و فقط عملکرد آنها را ارزیابی کنید.
4- روابط میان‌ فردی و شهرت خود را بنا کنید
به طور که گفتیم سایکوپات‌ها سعی می‌کنند با پخش کردن اطلاعات کاذب و دروغ گفتن افرادی را که سد راه آنها قرار می‌گیرند، از میان بردارند و بر روابط میان فردی مثبت دیگران سایه بیندازند.
پس سعی کنید چنان اشتهار خوبی از نظر کارهای مثبت بسازید و آنچنان روابط مستحکمی با دوستان و همکاران قابل اعتماد خود بنا کنید که این ترفند آنها نقض بر آب شود.
5- توافق برد- برد
سایکوپات‌ها بسیار مصر به برد هستند. گاهی لازم می‌شود که به جای پیشگیری از سود بردن آنها و تقابل با آنها، یک سناریوی برد- برد را به آنها پیشنهاد کنید.
درمان قطعی سایکوپاتی چیست ؟
درمان قطعی برای اختلال شخصیت ضد اجتماعی وجود ندارد، اما راه‌­های درمانی به شخص برای کنترل نشانه­ هایش کمک می­‌کند. تحقیقات محدودی در مورد این راه­ های درمانی برای اختلال شخصیت ضد اجتماعی وجود دارد که ممکن است در مورد یک فرد جواب­گو باشد و در مورد فرد دیگر این گونه نباشد.
در طول درمان، فرد مبتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی، می­ آموزد که احساسات و انگیزه های خود را مدیریت کند و رفتارهای مناسب فرهنگی را اتخاذ کند. این می‌­تواند چالش برانگیز باشد زیرا آن­ها باید رفتارهایی که اکثریت مردم دارند را از ابتدا بیاموزند. مانند اهمیت دادن به درد عزیزان.
همکاری با یک متخصص متعهد و ایجاد تغییرات رفتاری معنادار، می‌­تواند میزان موفقیت درمان را افزایش دهد. سایکوپات ، هنوز به صورت کامل شناخته شده نیست. افرادی که این وضعیت را دارند، اغلب به عنوان قاتلان سریالی یا جنایتکاران شناخته می­شوند هرچند که شاید هرگز به هیچ کس آسیب نرسانند. همچنان که تحقیقات ادامه دارد، پزشکان و محققین ممکن است این شرایط خاص روحی را بهتر بشناسند و آن را به چالش بکشند.
گردآوری: بخش روانشناسی بیتوته