بزرگنمايي:

آریا بانو - روز چهارشنبه، 25 مرداد 1402، حیاط دولت میزبان خودروهای برقی بدون دنده بود که توسط ابراهیم رئیسی، رئیس دولت، هم رانندگی با آن‌ها را امتحان کرد. اما آیا تولید این خودروها در ایران امکان‌پذیر است یا روز چهارشنبه صرفاً یک شوی تبلیغاتی در حیاط دولت به نمایش گذاشته شد؟ 
به گزارش تجارت‌نیوز، هنوز تکلیف واردات خودرو مشخص نشده و تولید خودروهای بنزینی به تیراژ قابل قبولی نرسیده که دولت ابراهیم رئیسی مدعی تولید خودروهای برقی بدون دنده با بومی‌سازی 100 درصدی شده است.
البته دولت برای اینکه به جدیدترین ادعای خود در صنعت خودروسازی جامه عمل بپوشاند، چهارشنبه هفته گذشته از خودروهای برقی بدون دنده در حیاط دولت رونمایی کرد و حتی رئیس دولت پس از مدت‌ها پشت فرمان نشست.
البته در دولت حسن روحانی هم حیاط دولت میزبان خودروهای هیبریدی بود؛ اما اکنون پس از گذشت حدود پنج سال هنوز برخی از این محصولات به مرحله تجاری‌سازی نرسیده‌اند. حال در دولتی که حتی تولید خودروهای بنزینی به‌سختی انجام می‌گیرد، به نظر می‌رسد ادعای تولید تمام برقی، آن هم بدون دنده صرفاً یک شوی تبلیغاتی باشد.
آن‌طور که رئیسی در حاشیه بازدید از این خودروها اعلام کرد، تمام قطعات خودروهای برقی بدون دنده و گیربکس آن تولید داخل هستند و تولید این خودروها با هدف برقی‌سازی تهران بوده است.
عباس علی‌آبادی، وزیر صمت، نیز تأکید کرد که این خودروها حتی نیازی به دنده اتوماتیک ندارند و بدون نیاز به دنده به حرکت درمی‌آیند. اما آیا امکان تولید چنین محصولی در ایران وجود دارد؟
تولید خودروهای برقی بدون دنده امکان‌پذیر است؟
پس از ادعای مسئولان دولت مبنی بر تولید خودروهای بدون دنده، برخی کاربران شبکه‌های اجتماعی ساخت چنین خودرویی را غیرممکن دانستند. با این حال بررسی‌ها نشان می‌دهد از لحاظ مهندسی تولید خودروی بدون دنده امری ممکن است، اما نیاز به شرایطی خاص دارد.
اکثر خودروهای برقی بدون گیربکس هستند یا از گیربکس‌های تک‌سرعته استفاده می‌کنند، اما در نسل جدید این خودروها دیگر نیازی به استفاده از گیربکس نیست و توان مستقیماً از موتور به چرخ‌ها انتقال داده می‌شود.
حال سؤالی که برای بسیاری از افراد مطرح می‌شود این است که این خودروها چگونه به سمت عقب حرکت می‌کنند؟
برای پاسخ به این پرسش باید گفت که ساختار موتورهای الکتریکی از موتورهای احتراق داخلی کاملاً متفاوت است. بدین شکل که در موتورهای احتراق داخلی، موتور نمی‌تواند به شکل معکوسی که برای آن طراحی شده است، حرکت کند، اما موتورهای الکتریکی به دلیل بهره بردن از ساختار متفاوت این توانایی را دارند و زمانی که راننده بخواهد خودرو را به سمت عقب حرکت دهد، موتور خودرو توان را در جهت مخالف به چرخ‌ها ارسال می‌کند و چرخ‌هال به سمت عقب حرکت می‌کنند.
در نتیجه، تولید خودروی برقی بدون گیربکس و دنده امری امکان‌پذیر است، حال آن‌که وزیر صمت در مصاحبه خود از تولید خودروهای هیبریدی بدون دنده صحبت کرد، موضوعی کاملاً متفاوت و البته پیچیده است.
تا به این لحظه تنها دو شرکت میتسوبیشی و هوندا در دو محصول HONDA- CRV و MITSUBISHI OUT LANDER-PHEV توانسته‌اند محصولی هیبریدی با دو موتور احتراق داخلی و برقی را بدون دنده و گیربکس طراحی کنند.
عملکرد این خودروها بدین شکل است که موتور احتراق داخلی این خودروها تا سرعتی در حدود 30 یا 40 کیلومتر فعال است و به محض اینکه خودرو نیاز به تعویض دنده داشته باشد، موتور الکتریکی وارد مدار می‌شود و نیاز به تعویض دنده را برطرف می‌کنند. تا به این لحظه این تکنولوژی به شکل انبوه در سطح جهان رایج نشده است، چراکه به تکنولوژی طراحی و ساخت پیچیده‌ای نیاز دارد.
حال اینکه چطور شرکت‌های خودروساز ایرانی زودتر از بزرگ‌ترین خودروسازان جهان به این تکنولوژی دست پیدا کرده‌اند مشخص نیست.
تولید خودروی بدون دنده در ایران به‌صرفه است؟
اگر تمام قطعات خودروهای برقی بدون دنده را در ایران ساخته باشند، باید به تعداد و تیراژ تولید نیز دقت کرد، چراکه بسیاری از عیوب خودرو در تیراژ بالا و بعد از پیمایش کیلومتری خاص خود را نمایان می‌کنند. اینکه آیا تکنولوژی و مواد اولیه‌ای که در محصولات ایرانی استفاده شده است با خودروهای بازار جهانی برابر است یا خیر به جز با تجربه استفاده عمومی مشخص نخواهد شد.
در تیراژ تولید بالا مسائل اقتصادی نیز مضاف بر موضوعات فنی و مهندسی دخیل هستند. ساخت این خودروها با نیت سودآوری نیازمند برقراری پل‌های ارتباطی با شرکت‌های قطعه‌سازی و خودروسازی بین‌المللی است که با توجه به شرایط تحریمی ایران بسیاری از این شرکت‌ها به جز تعداد معدودی از چینی‌ها حاضر به همکاری و مشارکت با طرف‌های ایرانی نیستند.
اگر قرار باشد تا تنها با تکیه بر توان داخلی این سبک از خودروها در ایران طراحی و تولید شوند، بازهم با مشکلات متعددی مواجه خواهند بود، چراکه اصلی‌ترین ماده اولیه برای تولید باتری این خودروها لیتیوم است که با وجود معادن این عنصر در ایران، تکنولوژی استخراج و فرآوری آن وجود ندارد.
مشکل دیگری که اصلی‌ترین چالش ساخت این خودروهاست، موضوع تامین برق است. البته در زمینه هم وزیر صمت اعلام کرد: تا آغاز هفته دولت 70 جایگاه شارژ خودروهای برقی در تهران افتتاح خواهد شد.
این افتتاح جایگاه‌ها در حالی است که کشور امسال 9500 مگاوات کسری تولید دارد و برق شهرک‌های صنعتی دو روز در هفته قطع است و برق واحد‌های مسکونی نیز به شکل مقطعی و پراکنده قطع می‌شود.