آریا بانو - اهمیت آگاهی در مورد حس مالکیت در کودکان را بدانیم؟
کودکان در ابتدا هیچ تصوری از کارهای درست و رفتارهای غلط ندارند. زندگی آن ها محدود به دنیای اطرافشان است و اگر بخواهید بدون آموزش رفتارهای درست، وسایلشان را با دیگران به اشتراک بگذارید، باید بگویم بزرگترین لطمه را به شخصیت او وارد کرده اید.
حس مالکیت در کودکان چیست و چگونه رخ می دهد؟
هر کودکی برای بالغ شدن رشد و تحولی را در زمینه های هیجانی، جسمانی، اجتماعی و شناختی پشت سر می گذارد. در این مسیر پر پیچ و خم گاهی با رفتار های ناهنجار نگرانی والدین را بر می انگیزد.
اولین مرحله برای رشد و تغییر رفتارهای کودک در 20 ماهگی رخ می دهد که در سن 2 الی 4 سالگی به اوج می رسد. در واقع کودک در این برهه زمانی به مرور زمان از وابستگی ها رها می شود و استقلالی نسبی را کسب می کند. وی در این مرحله رفتارهایی را از خود بروز می دهد که ممکن است دیگران را برنجاند.
یکی از این رفتارها، احساس مالکیت می باشد. کودکان در این دوره از رشد، در مقابل اشیا ها و وسایلی که متعلق به خودشان است بسیار حساس می شوند. در مواردی ممکن است نسبت به وسایل اطرافیان نیز واکنش نشان بدهند.
طبق بیانات یکی از روانشناسان درزمینه ی کودکان، می توان گفت: « کودکان در سن 4 الی 5 سالگی گمان می کنند که جهان و حتی والدین تحت شعاع اختیار آن ها هستند.»
کودکان نسبت به محرک هایی که تهدیدی برای احساس مالکیتشان باشد واکنش هایی از قبیل گریه، لجبازی، جیغ، مقاومت و ... را بروز می دهند.

نحوه برخورد صحیح با حس مالکیت کودکان
مسلما شیوه ی برخورد ما با کودکی که احساس مالکیت دارد، دارای اهمیت فراوانی است. اگر به این احساس کودک پاسخ ندهید یا آن را نادیده بگیرید، حس کودک نسبت به خانواده و اطرافیان دچار شک و ناامنی می گردد.
اکثر والدین از موضوع احساس مالکیت کودکان شناخت و آگاهی ندارند، بنابراین با رفتارهای نابجا آسیب های روحی- روانی غیرقابل ملاحظه ای بر شخصیت کودک وارد می کنند.
برای درمان و برخورد صحیح در برابر این تشویش و حس ناامنی بهتر است به کودک توانایی سخاوتمندی را آموزش بدهیم. برای این منظور در ابتدا کودک را به درک درستی از حس مالکیت می رسانیم.یعنی کودک باید اطمینان حاصل کند که برخی اشیا متعلق به اواست و کسی به حریم شخصی او بدون اجازه ،دخالت و دست درازی نمی کند.
کودک باید درک کند که بعضی از اشیاها فقط برای او هستند تا عبارت " مال من" در ذهنش تداعی شود. با درک این مفهوم احساس امنیت در کودک بیشتر می شود.
در مقابل متوجه می شود، همه ی وسایل مختص و متعلق به او نیستند که ممکن است در ابتدا بابت این امر کمی آزرده خاطر شود. 
بالاخره با گذر زمان تفاوت میان مفاهیم «مال من» و « مال او» را درک می کند. هم اکنون او معنی مالکیت و احترام به مالکیت را متوجه شده است در نتیجه بهتر می تواند وسایل خود را با دیگران به اشتراک بگذارد زیرا می داند دیگران به اجبار وسایل او را تصاحب نکرده اند و او به اراده ی خود با آن ها شریک شده است.
اکنون روش های مختلفی را برای شیوه ی رفتار با کودکی که حس مالکیت دارد، بیان می کنیم:
آموزش به کودک
کودکان در ابتدا همانند لوح سفیدی هستند که هیچ درکی ازرفتارهای صحیح و غلط ندارند. مسلما آن ها در طول زندگی، نیازمند آموزش و راهنمایی والدین و اطرافیان هستند.
شما به عنوان والدین بهتر است مفاهیمی از قبیل بازی با همسالان و به اشتراک گذاشتن وسایل را به او یاد دهید. به هر میزان که در کارهای مثبت او را تشویق کنید، به انجام رفتارهای درست تمایل می یابد. به طور مثال اگر کودک بر خلاف گذشته اکنون نوبت را در بازی ها رعایت می کند، بی توجه از کنار او رد نشوید و حتما او را با خوراکی مورد علاقه اش خوشحال کنید.
حال اگر کودک در مقابل وسایل خود احساس تملک بیش از اندازه دارد بهتر است او را درک کنید و با گفت و گوهایتان فرصت فکر کردن به او بدهید.در خاطر داشته باشید که هرچقدر ملایم تر و صمیمانه تر با کودک ارتباط برقرارکنید، نتیجه بهتری می گیرید. 
احترام به حس مالکیت کودک
در نظر داشته باشید که شما به عنوان والدین، مالک و حافظ احساسات فرزندتان هستید و هیچ گاه نباید بگذارید کسی به این احساسات خدشه ای وارد کند. شما بااحترام گذاشتن به خواسته های کودک در حفظ اعتماد و ارزش هایش کمک می کنید.
گاهی ممکن است فرزندتان اسباب بازی داشته باشد که تمایلی به دادن آن به خواهر و برادرش دیگرش ندارد؛ قبل از هر واکنشی در ابتدا علت آن را جویا شوید و از کودک بخواهید علت این مخالفت ها برایتان بیان کند.
در هر صورت شما نباید کودک را وادار به کاری کنید که دوست ندارد؛ بلکه در این شرایط با نهایت احترام و حفظ خونسردی از او بخواهید اسباب بازی دیگری را که برای خواهر یا برادرش جذابیت دارد را به او بدهد. بااین برخورد علاوه بر اینکه به حس مالکیت کودک آسیبی وارد نشده، حس سخاوت و دوستی را نیزدر او تقویت کرده اید.
اگر کودک را برای انجام کاری تحت فشار بگذارید، نتیجه ای خلاف انتظارتان رخ خواهد داد. همچنین اونسبت به اشیا و وسایل خودش حریص تر خواهد شد.

وسایل مشترک با گروه همسالان
برای اینکه کودک حس بخشندگی، همکاری و رعایت نوبت در شرایط گوناگون را درک کند، می توان از بازی های گروهی کمک گرفت.
در این قبیل بازی های گروهی معمولا کودکان برای رسیدن به یک هدف مشترک با هم همکاری می کنند که موجب بهتر شدن روابط اجتماعی در آن ها می شود.
عدم تنبیه کودک در برابر رفتارهای اشتباه
توبیخ کردن کودکان آثار و نتایج بسیار مخربی بر روحیات و خلقیات او وارد می کند. شاید گمان کنید که با تنبیه کردن می توانید مانع بروز رفتارهای نامطلوب در کودک شوید. زمانی که کودک را برای امری تنبیه می کنید، ممکن است او حتی علت این تنبیه شدن را هم متوجه نشود و در دفعات بعدی با لجبازی بیشتر آن را ادامه دهد. در نتیجه بهترین برخورد با رفتارهای نامطلوب کودک، آموزش صحیح مفاهیم درست و غلط به او است.
نقش والدین در حس مالکیت کودکان
از زمانی که فرزندی متولد می شود، والدین او اولین الگو و تاثیرگذارترین افراد در زندگی کودک هستند. به عبارتی دیگر کودک بیشترین ساعات زندگی اش را در کنار خانواده سپری می کند در نتیجه رفتار آن ها مستقیما در عملکرد او تاثیر می گذارد. اگر شما به عنوان والدین در زندگی مشارکت و سخاوت داشته باشید، با گذر زمان کودک با گروه همسالانش عینا همان رفتار ها را از خود نشان می دهد.
علاوه براین، اگر والدینی در مقابل رفتارهای کودک پافشاری کنند، تنها رفتارهای ناپسند را در شخصیت او نهادینه می کنند. اما اگر درک کنند که کودک به دلیل شرایط سنی آمادگی لازم برای مشارکت با دیگران را ندارد، بهتر می توانند در پرورش صحیح کودک سهیم شوند.درحقیقت واکنش مثبت در برابرکودکی که با زور به خواسته اش می رسد اشتباه است، بهتر است به او صبرکردن و بیان خواسته را آموزش بدهیم.

بهترین عکس العمل والدین در هنگام مشاجره کودکان برای اسباب بازی
اگر در شرایطی قرار گرفتید که یکی از فرزندان(نفردوم) اسباب بازی خواهر خود را با زور و دعوا از (نفر اول) گرفته است، با ملایمت اسباب بازی را از او بگیرید و به نفر اول بدهید. سپس نفر او را تشویق کنید تا با اراده خودش اسباب بازی را به خواهر کوچک ترش(نفردوم) بدهد.
مراجعه به روانشناس
در مواردی ممکن است رفتارهای کودک با قلدری، لذت از اذیت و آزاردیگران و پرخاشگری همراه باشد. در چنین شرایطی راهنمایی روان شناس ضرورت می یابد تا شرایط کامل کودک را بررسی کند و راهکارهایی اساسی برای بهبود شرایط کودک در اختیارتان قراردهد.
گردآوری: بخش کودکان بیتوته