آریا بانو - جنون دزدی یا کلپتومِینیا
جنون دزدی یا کلپتومِینیا یک میل داشتن بدون مقاومت برای دزدیدن چیزهای کم ارزش است. اشخاصی که به این اختلال مبتلا هستند به دنبال دزدیدن وسایل بی ارزش مثل خودکار، گیرهٔ کاغذ، چسب و مانند آن‌ها هستند. اشخاص مبتلا به کلپتومانیا بحران را تجربه‌ می‌کنند که با انجام دزدی برطرف می شود.
کلپتومانیا معمولا در سنین بلوغ آشکار می شود و در زنان بیشتر از مردان دیده می شود. از آن جا که دزدی و سرقت غیر قانونی است، این اختلال می تواند به پیامدهای حقوقی چشمگیری کشیده شود.
اشخاص مبتلا به اختلال جنون دزدی امکان دارد با دستگیری ، آزمایش و حبس واجه شوند. یک مطالعه روی بیماران بالینی نشان داد که بیشتر از 68 درصد مبتلایان به کلپتومانیا به جرم سرقت دستگیر شده اند. بیشتر از 20 درصد این بیماران به جرم خود محکوم و زندانی شده اند.

علائم جنون سرقت امکان دارد شامل موارد زیر باشند:
- نداشتن توانایی برای مقابله با تمایل به دزدیدن وسایلی که احتیاجی به آن ندارید.
- حس تنش، اضطراب و تحریک باعث دزدی می‌شود.
- حس خیال راحت و آرامش هنگام دزدیدن چیزی به وجود می آید.
- حس گناه، پشیمانی، هراس بعد از دزدیدن به شخص دست می‌دهد.
- برگشت میل به دزدی و‌ تکرار چرخه کلپتومانیا اتفاق می‌افتد.
دلایل جنون سرقت
علت های دقیق کلپتومانیا در بررسی است. هرچند گفته می شود که اثرات ژنتیکی و محیطی می تواند در این امر نقش داشته باشد. نگرش های گوناگون در روانشناسی چند توضیح ممکن را پیشنهاد نموده است:
نگرش روانکاوی
توضیحات روانکاوی، کلپتومانیا را به شیوه های گوناگون مفهوم بندی نموده است. بعضی اعتقاد دارند که اشخاص برای به دست آوردن وسایل به طرف دزدی رانده می شوند تا به طور نمادین نوعی کمبودهای اولیه خودشان را جبران کنند.
نگرش شناختی-رفتاری
توضیحات رفتاری-شناختی نشان می دهد این اختلال امکان دارد وقتی اتفاق بیفتد که شخص برای سرقت چیزی تحریک و ترغیب می شود. در این شرایط بعد از انجام نخستین سرقت بدون پیامدهای منفی، احتمال انجام دوباره این رفتار در آینده بیشتر می شود.
از آنجا که انجام سرقت، استرس و تنشی را که شخص تحمل میکند رفع می کند. این رفتار با کم شدن استرس هم همراه می شود. با گذشت زمان، شخص امکان دارد به عنوان وسیله ای برای کنار آمدن و کم شدن استرس، دست به سرقت بزند.
نگرش زیست شناختی
توضیحات بیولوژیکی نشان می دهد که این رفتار امکان دارد به قسمت های خاصی از مغز و تنظیم نامناسب احتمالی انتقال دهنده های عصبی ویژه ارتباط داشته باشد. بعضی بررسی ها کلپتومانیا را به اختلال کارکرد در لوب پیشانی مغز مرتبط دانسته اند. در دو مورد گزارش شده است که، ضربه آشکار به لوب پیشانی باعث علامت های جسمی مثل سرگیجه، علائم رفتاری مثل پرخاشگری و علائم شناختی مثل از دست دادن حافظه و به دنبال آن پیدایش ناگهانی رفتارهای مربوط به کلپتومانیا می شود.
بررسی ها همینطور نشان داده است که از SSRI ها برای درمان مفید کلپتومانیا استفاده شده است. تنظیم سروتونین امکان دارد در این کار دخالت داشته باشد. انتقال دهنده های عصبی دیگر مثل دوپامین و مخدرهای درون زا هم امکان دارد در پیشرفت این اختلال نقش داشته باشند.

تشخیص اختلال کلپتومانیا
اختلال جنون دزدی به صورت عادی به وسیله پزشک یا روانشناس مشخص می شود. از آن جا که اختلال جنون دزدی اغلب با دیگر موارد مثل اختلالات خوردن ، سومصرف مواد و الکل و اختلالات اضطرابی هم همراه است ، بیشتر زمانی که اشخاص برای نشانه های روانپزشکی همراه خود به پزشک مراجعه می کنند ، این بیماری مشخص می شود. چنانچه نشانه های اختلال جنون دزدی باعث دستگیری برای سرقت گردد ، امکان دارد تشخیص هم به وجود آید.
با معاینه اولیه به وسیله پزشک ، امکان دارد بیمار برای برآورد بیشتر به روانشناس یا روانپزشک فرستاده شود. تشخیص امکان دارد با کمک مصاحبه با بیمار و بررسی سابقه قانونی باشد. استفاده از مقیاس روان سنجی مثل مقیاس برآورد نشانه های کلپتومانیا (K-SAS) یا مقیاس وسواس اجباری ییل براون ، اصلاح شده برای کلپتومانیا (K-YBOCS) هم امکان دارد در تشخیص موثر باشد.
ماهیت پنهانی این اختلال و همینطور حس گناه و شرم در آن می تواند در تشخیص و درمان این اختلال کمک کند. در برخی موارد ، اشخاص تنها به علت گرفتار شدن در زمان سرقت ، تشخیص و معالجه می شوند.

درمان کلپتومانیا یا جنون دزدی
دو مورد از متداول ترین درمان های کلپتومانیا عبارتند از:
داروها
سروتونین (SSRI)، و همینطور دیگر داروهای ضد افسردگی، در درمان نشانه های کلپتومانیا مفید واقع شده اند و امکان دارد همراه با درمان شناختی - رفتاری استفاده شود.
روان درمانی
روان درمانی، هم افکار و هم رفتارهایی را که در سرقت نقش دارند را نشانه می گیرد و مشخص شده است که در مدیریت نشانه های کلپتومانیا تا اندازه ای اثرگذار می باشد.. روان درمانی معمولا خط اول درمان اختلالات کنترل تکانه می باشد. لازم به گفتن است که این اواخر تغییراتی در استفاده از مداخلات روان درمانی در کنار نگرشهای روان درمانی به وجود آمده است.
گردآوری: بخش روانشناسی بیتوته