آریا بانو - فارس /نخبگان یک شرکت دانش‌بنیان، موفق شده‌اند ماده موثر چند داروی حوزه اعصاب و روان را تولید کنند که این ماده، جزء اصلی و فعال مواد اولیه دارویی محسوب می‌شود و به دلیل تأثیر روی فیزیولوژیک بدن اهمیت بالایی دارد.
فاطمه حقیقت، مدیرعامل یک شرکت دانش‌بنیان فعال در حوزه تولید مواد اولیه دارویی در گفت‌وگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران توانا، با اشاره به احساس نیاز کشور به تولید مواد اولیه در دوران تحریم‌های سخت گفت: سال 1398 اوج تحریم‌های دارویی برای مواد اولیه دارویی بود. حتی نمی‌توانستیم استامینوفن تولید کنیم زیرا ماده موثره آن را نداشتیم و از این لحاظ کاملا وابسته بودیم. زمانی که کشور برای واردات به مشکل خورد، برای رفع این نیاز و خدمت به مردم یک تیم تشکیل دادم. در سال 98 شروع به ثبت شرکت کردم که چند ماه بعد از تأسیس، دانش‌بنیان هم شدیم.حقیقت در خصوص مشکلات پیش آمده بعد از تأسیس شرکت گفت: متاسفانه بعد از تأسیس و دانش‌بنیان شدن شرکت به شروع کرونا خوردیم. اقدام به دریافت مجوز فعالیت و موافقت اصولی احداث کارخانه برای ماده موثره در سازمان غذا و دارو کردیم اما به دلیل حضور نیافتن بسیاری از مسئولین مربوطه، مجوز ما چند ماه به تعویق افتاد. بعد از صدور مجوز با تغییر دولت، دریافت وام‌ها تسهیل شد اما باید حتما ثابت می‌شد که یک شرکت سودآور است و گرفتن این تسهیلات بسیار دشوار بود.
وی در خصوص تأمین مواد اولیه گفت: یکی از دلایلی که افراد به سمت تولید مواد اولیه‌ نمی‌روند تأمین مواد اولیه آن‌ها است که معضل بزرگی است. ما در شرکت، ماده اولیه را خودمان درست کردیم. یعنی مواد اولیه داخلی بومی سازی شده است و اگر می‌خواستیم از چین وارد کنیم، تولیدش برای ما توجیه اقتصادی نداشت. به همین دلیل به سراغ پالایشگاه‌ها رفتیم زیرا برای تولید دارو یا باید از بنزن شروع کرد یا از مشتقات بنزن. تولید بعضی از این مواد موثره با واردات ماده اولیه توجیه اقتصادی ندارد. ماده اولیه را از داخل تأمین کردیم. این مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان افزود: در وهله دوم استفاده از کاتالیزورهای خاص بود که در حوزه دارو و صنایع کاربرد دارد، روند کار این است که این کاتالیزورها تعداد مراحل تولید را کم می‌کنند که منجر به افزایش بازدهی می‌شود. در واقع با استفاده از این کاتالیزورهایی که ساخت خود آنها هم سخت است، مراحل تولید کاهش پیدا کرده و بازدهی و درصد خلوص بالا می‌رود. وی در ادامه گفت: مواد دارویی یک سری استاندارد دارد که شما بتوانید تولید خود را با آن مطابقت دهید. آنچه ما تولید کردیم با استاندارد مطابقت ‌داشت. با استفاده از کاتالیزور و مواد اولیه داخلی بومی سازی شده دیگر نیاز به واردات نداشتیم و بازدهی و درصد خلوص بالا از نکات مهم کار ما بود. حقیقت در ارتباط با مجوز محصولات دانش بنیانی این شرکت عنوان کرد: محصولات دانش بنیانی شرکت ما تولید شده اما هنوز مجوز ندادند. دریافت مجوز سه تا پنج سال زمان می‌برد ورویه‌های طولانی مدت دارد. مطالعه پرونده که خیلی هم زمان‌بر نیست به مدت شش ماه طول می‌دهند و این موضوع، روند را طولانی می‌کند.

تولید ماده موثره اولیه دارویی
این فعال فناور در خصوص ماده موثره اولیه دارویی گفت: حوزه دارو دو گرایش اصلی دارد که یکی محصول نهایی و دیگری ماده موثره اولیه دارویی است. محصول نهایی همان داروی موجود در داروخانه است. ماده موثره یک مرحله قبل‌تر است. یعنی ماده اصلی که روی بدن تاثیر فیزیولوژیک دارد. وی افزود: همین مواد اولیه به دسته‌های مختلف تقسیم می‌شود. دو دسته آن مواد بی‌اثر هستند و دسته سوم، ماده موثر است و ما روی این دسته کار می‌کنیم که جزء اصلی و فعال دارو است. حوزه ای هم که ما کار می‌کنیم، تولید ماده موثر چند داروی اعصاب و روان است؛ ماده موثر سه داروی فنی توئین، لیدوکائین، ارگوتامین را تولید می‌کنیم.
تولید مواد اولیه آرایشی و بهداشتی پرمصرف با روش فناورانه
حقیقت در ارتباط با محصولات غیر دانش بنیانی تولید این شرکت اظهار کرد: این تولیدات ما مواد اولیه آرایشی بهداشتی است که پرمصرف است و فروش دارد. به عنوان مثال هیالورونیک اسید یک ماده اولیه است که در دو مدل در بازار عرضه می‌شود و تولید کننده داخلی ندارد و به همین دلیل دست به تولید این ماده زدیم و توانستیم آن را بومی سازی کنیم. این ماده هم در حوزه پزشکی کاربرد دارد و هم آرایشی بهداشتی. ما آن نوع که کاربرد آرایشی بهداشتی دارد را با قیمت یک سوم نوع خارجی آن تولید کردیم.وی افزود: ما پنج محصول وارد بازار کردیم که قرار است دانش بنیان شود زیرا روشی که برای تولید این‌ها استفاده می‌شود، فناوری دارد و از کاتالیزورها و مواد خاص استفاده شده است.این فعال فناور در ارتباط با حمایت دولت از این شرکت گفت: یکی از مشکلاتی که ما قبلا داشتیم و الان مرتفع شده، بحث فضای تولید است که قبلا اصرار بر شهرک صنعتی بود. جدیدا شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور می‌توانند داخل شهر تولید کنند اگر محصولات شرکت، آلودگی و آسیب به محیط زیست نداشته باشد. با توجه به اینکه محصولات ما دارای این شرایط است اما مجوز گرفتن برای ما در این مورد یعنی شروع و تکرار پروسه‌های رفته سه ساله. از طرفی بزرگترین مشکل این است که باید از ابتدای این راه باید مسئول فنی بگیریم وبه او حقوق بدهیم درصورتی که هنوز مجوز نگرفته و فروشی نداریم.