آریا بانو - ورزش 3 /48 ساعت بعد از شهرآورد پایتخت، کارشناسی صحنه‌های دربی در محوطه جریمه و همچنین کلیت عملکرد وحید کاظمی به همراه دستیارانش در کنار زمین و اتاق وی ای ار، همچنان موضوع بحث قرار دارد.
در همین خصوص، محمدرضا ابوالفضلی، کمک داور سابق فوتبال ایران که تجربه حضور در دو جام جهانی و دو جام ملتها را دارد، با تماشای دوباره دربی و بازبینی صحنه‌های مشکوک داوری، نظرات خود را به شکلی کامل اطهار داشته است.
ابوالفضلی علاوه بر کارشناسی این صحنه‌ها، باتوجه به آشنایی کامل به وی ای ار و داشتن لایسنس داور ویدیویی، در خصوص هماهنگی وی ای ار و سازوکار این تکنولوژی توضیحات مهمی را ارائه کرده است.
این کارشناسی کامل و نهایی از دربی 103 را در ادامه بخوانید:
* بازبینی صحنه‌ها توسط داور؟
در چک کردن صحنه‌ها در مانیتور توسط داور این نکته ضروری است که همه چیز طبق اطلاعاتی که از طریق هدست از طرف داوران مستقر در اتاق VAR ارائه می‌شود، بررسی شود. اگر یک صحنه‌ای اتفاق بیفتد، دو حالت دارد؛ یا داور به اتاق VAR می‌گوید که من چیزی ندیدم و به آنها می‌سپارد که اطلاع بدهند. در این شرایط هم دو حالت وجود دارد؛ اگر آنها هم تایید بکنند که خطایی اتفاق نیفتاده، بازی ادامه پیدا می‌کند اما در غیر این صورت و در شرایطی که خطایی اتفاق افتاده باشد، به او پیشنهاد می‌کنند که پای مانیتور برود.
حالت بعدی این است که داور خطا را می‌بیند و در خصوص نحوه آن خطا توضیح می‌دهد و برای مثال می‌گوید از دید من یک اتفاق فوتبالی بود و یا اگر خطا می‌گیرد، می‌گوید از دید من خطا بود و می‌خواهم کارت بدهم. اینها پروتکل‌های VAR است و آنها با توجه به دیدی که داور نسبت به صحنه داشته، بررسی می‌کنند و اگر درست باشد می‌گویند ادامه بده و اگر مغایر باشد دوباره به او این شانس را می‌دهند که پای مانیتور بیاید و مجددا صحنه را بررسی کند. اینطور نیست که برای دل هوادار و دل تیم یا آرام کردن جو صحنه را بازبینی کنند. وقت بازی خیلی باارزش‌تر از این کارهاست که داور بخواهد خارج از پروتکل یک چک معمولی انجام بدهد. تا جایی که ممکن است، بازی نباید خوابانده شود.

* دقیقه 21: پرسپولیسی‌ها اعتقاد داشتند که روی آقای آل‌کثیر پنالتی اتفاق افتاده و VAR در حال بررسی صحنه بود. داوران VAR از جهت‌های مختلف این صحنه را بررسی می‌کنند و با توجه به اینکه تصمیم داور در طول بازی پنالتی نبوده و ادامه بازی بوده، به او گفتند که از دید ما هم پنالتی نیست و بازی ادامه پیدا کرد.
با بازبینی صحنه ارسالی از دوربین باشگاه پرسپولیس: این زاویه خیلی خوب است اما شیرجه خیلی خوبی است. عیسی آل‌کثیر سعی کرد سر بزند اما زمانی که حس کرد بازیکن استقلال، سیلوا، تنه به تنه او است، یک شیرجه قشنگ هم زد. باز هم می‌گویم این خطا نیست. درست است که بدن به بدن بود اما هر دو دستش را طرفین آل‌کثیر گذاشته بود. مشخص است که مدافع استقلال با دست کاری نکرد و من باز هم می‌گویم ادامه بازی تصمیم بهتری است.
* دقیقه 22: برخوردی بین ماشاریپوف و اورونوف شکل می‌گیرد. در این صحنه بازیکن استقلال اقدام برای جدال بر سر توپ بازی می‌کند و بازیکن پرسپولیس زودتر از وی به توپ ضربه می‌زند اما در این حال استوک کفش بازیکن استقلال بدون اینکه بر روی پای مهاجم فرود بیاید، کاملا بر روی‌ چمن قرار می‌گیرد ولی توسط زانوی خود با بی‌احتیاطی بر روی بازیکن پرسپولیس مرتکب خطا می‌شود. با همه این تفاسیر نیازی به کارت زرد نبود.
* دقیقه 40: در این صحنه اعتراض سرمربی استقلال خیلی زننده بود و او با بدن اعتراض می‌کرد. از نظر کلامی که ما چیزی نمی‌شنیدیم ولی در هر صورت لب خط آمد و حتی رو خط طولی هم قرار گرفت و به داور مسابقه اعتراض کرد. اینجا داور می‌توانست به خاطر اینکه سرمربی استقلال از محوطه فنی خارج شده، او را با اخطار مواجه کند اما به نظر سعی کرد در این زمینه مدیریت کند.
* دقیقه 48: یک کرنر توسط بازیکنان استقلال زده می‌شود که در قاب تلویزیون متوجه نشدم داور چه خطایی را گرفت ولی جدا از این خطا، داور در این صحنه یک اشتباهی کرد، چون در ادامه توپ به تیر افقی دروازه پرسپولیس خورد. داور اینجا به محض اینکه در آن شلوغی یه اتفاقی افتاد و توپ در حال برخورد به تیر دروازه بود، سوت زد. اگر این توپ گل می‌شد، این خیلی خطرناک بود، چون اگر VAR بررسی می‌کرد و می‌گفت خطایی صورت نگرفته، نمی‌توانستند را قبول کنند، چراکه قبل از اینکه توپ وارد دروازه شود، داور بازی را متوقف کرده بود. در این صحنه آقای وحید کاظمی باید کمی با تجربه‌تر عمل می‌کرد و اجازه می‌داد نتیجه توپ مشخص شود و بعد سوت بزند. اینجا تیم داوری خیلی خوش شانس بود که این توپ به تیر خورد و در ادامه بحثی به وجود نیامد.
* دقیقه 49: آقای حامدی‌فر یک خطایی روی بازیکن پرسپولیس انجام می‌دهد و از پشت با استوک پنجه کفشش را لگد می‌کن. این حرکت مشخصا اخطار دارد و داور خطا را به درستی اعلام کرد، ولی تو تصاویر تلویزیونی طوری اخطار را نشان دادند که انگار آقای روزبه چشمی گرفته است. مگر اینکه در قاب تلویزیونی اینطور باشد.
* دقیقه 66: کرنری زده شد که در ادامه باز هم کرنر از سمت مقابل تکرار شد. اتفاق خاصی در این کرنرها رخ نداد. البته وقتی که VAR وجود دارد، بهتر است حتماً قبل از زدن ضربات کرنر داور از وقوع خطا جلوگیری کند و در واقع یک هشداری به بازیکنان داخل محوطه بدهد و بگوید اگر صحنه‌ای از دید من مخفی بماند، دوربین‌های VAR می‌بینند و خطا را به اطلاع من می‌رسانند.
* دقیقه 70: مجدداً یک کرنری شد که به نظر آمد آقای سلمانی روی مهاجم پرسپولیس خطای شارژینگ انجام می‌دهد ولی این خطا در حدی نبود که داور برای پنالتی مجاب شود. حتی در ادامه توپ از خط طولی بیرون رفت اما داور اجازه شروع مجدد را نداد و معلوم بود که اتاق VAR در حال بررسی این صحنه این است که آیا خطا روی آقای عبدالکریم اتفاق افتاده یا خیر و چون دیدند خطایی هم اتفاق نیفتاده دستور به ادامه بازی دادند.
* دقیقه 75: مهاجم استقلال مشخصاً خطای شبیه سازی را در گوشه محوطه انجام داد و با وجود اینکه کمک داور و حتی داور اعتقاد به خطا نداشتند ولی باید خطای شبیه سازی مهاجم استقلال که آقای بلانکو بود، گرفته میشد اما متاسفانه مغفول باقی ماند. در دقیقه 76 هم باز کرنر زده شد که باز هم اتفاق خاصی نیفتاد که بخواهد قابل بحث باشد.
* دقیقه 82: مهاجم پرسپولیس داشت قصد ورود به محوطه جریمه استقلال را داشت که بعد از یک فعل و انعفال توپ به دست آقای اورونوف برخورد کرد. این صحنه خیلی سریع اتفاق افتاد و بازیکنان پرسپولیس اعتقاد به کرنر داشتند، در صورتی که تصمیم داور درست بود. این صحنه واقعا هند بود، چون دست آقای اورونوف در حالت غیر طبیعی قرار داشت اما چون خیلی سریع اتفاق افتاده بود، دیگر داور هند را اعلام نکرد همان ضربه دروازه را اعلام کرد.
* دقیقه 89: کرنری گرفته شد که باز هم اتفاق خاصی به نفع تیم پرسپولیس نیفتاد؛ یک گرفتن و پریدنی روی تیر دو و نزدیک کمک داور اتفاق افتاد که باز هم هیچ اتفاق خاصی نبود. البته باز هم معلوم بود که اتاق VAR در حال بررسی صحنه است.
* دقیقه 92 بازیکن استقلال یک توپی را دفع می‌کند که به سینه آقای دانیال اسماعیل‌فر برخورد می‌کند و در ادامه باز هم به دست مدافع استقلال برخورد می‌کند. این برخورد نمی‌تواند هند باشد، چون دست در حالت طبیعی بود و از رفی پنالتی هم که اصلاً نبود، چون مشخصا بیرون محوطه جریمه اتفاق افتاده بود. به هر حال انقدر سرعت توپ زیاد بود که تیم داوری متوجه نشده بودند این توپ به دست برخورد کرده است. همانطور که گفتم دست در حالت طبیعی بود و اگر این دست حالت غیر طبیعی بود و برخورد هم در محوطه جریمه صورت می‌گرفت، مطمئنا و مشخصا VAR دخالت می‌کرد.

در خصوص بررسی صحنه های VAR که توسط داوران مستقر در اتاق انجام می‌شود، حتما هر لحظه که داور داره بازی را متوقف می‌کند، باید اون گوشه تلویزیون برای مخاطبین قرار داده شود که VAR در حال چک کردن چه چیزی است. ضمن اینکه می‌توانند از یک دوربین که در گوشه اتاق VAR می‌شود، صحنه داخل اتاق را نشان بدهند. اصلا نیازی به صدا ندار د و فقط اتاق را نشان می‌دهد. این اقدام اصلاً انجام نشد.
* نحوه محاسبه وقت‌های تلف‌شده؟
در خصوص وقت های تلف شده این نکته را هم باید بگوییم زمانی که VAR هست، کنار داور چهارم یک کمک داور ذخیره‌ای هم وجود دارد. یکی از وظایف آن کمک داور ذخیره این است که به فرایند محاسبه وقت‌های تلف شده کمک کند و وقت‌های تلف شده را روی یک کاغذ محاسبه کند و در پایان هر نیمه از طریق ارتباط رادیویی به انتقال بدهد. اما کمک داور ذخیره این وقت‌ها را چطور محاسبه می‌کند؟ مثلاً کمک داور ذخیره می‌‌گوید از دید من 5 دقیقه اتفاقاتی رخ داده که قابل محاسبه است. داوران اتاق VAR هم مسائلی را که مربوط به VAR بوده، می‌کنند. جمع‌بندی این دو تصمیم (یعنی کمک داور ذخیره و اتاق داوران اتاق VAR) به اطلاع داور می‌‌رسد. مثلاً کمک داور ذخیره می‌گوید از دید من پنج دقیقه وقت تلف شده اتاق VAR هم می‌گوید من چند تا صحنه را محاسبه کردم و هفت دقیقه هم از دید من محاسبه شده است. فرآیند این دو تصمیم به داور اطلاع داده می‌شود و داور هم بررسی می‌کند و مثلا 12 دقیقه را اعلام می‌کند
* 18 دقیقه زمان دربی سوخت؟
چیزی که مشخص است این است که محاسبه وقت‌های تلف‌شده توسط تیم داوری درست انجام نشد، اما من با 18 دقیقه اصلا موافق نیستم، چون صحنه‌هایی در آن‌ گنجانده شده بود که نیازی به محاسبه وقت تلف شده نداشت اما قطعا بیشتر از 7 دقیقه وقت تلف شده در این مسابقه وجود داشت.