بزرگنمايي:

آریا بانو - بیوگرافی حمیده خیرآبادی: مرحوم حمیده خیرآبادی معروف به «نادره» و ملقب به «مادر سینمای ایران» متولد 30 آذر 1303 در رشت است. او بیش از 150 فیلم و سریال را طی 60 سال بازیگری در کارنامه خود دارد و اغلب اوقات نقش مادری دلسوز و مهربان را بازی کرده است.


سرویس چهره ها - حمیده (نادره) خیرآبادی که در اغلب فیلم ها نقش مادر مهربان و دلسوز را بازی می کرد در کدام فیلم بیشتر به خاطر می آورید؟ در سریال پدرسالار وقتی اسدالله خان را صدا می کرد؟ یا در خانه سبز در نقش خانم جون؟ شاید هم هنوز او را در نقش مادر حسن کچل فیلم علی حاتمی به خاطر می آورید. حمیده خیرآبادی بازیگر پیشکسوت عرصه بازیگری و مادر ثریا قاسمی بازیگر را بیشتر بشناسید.
بیوگرافی حمیده خیرآبادی
حمیده خیرآبادی در 30 آذر 1303 در رشت به دنیا آمد. تحصیلاتش را تا دیپلم ادامه داد. سپس در 23 سالگی وارد حوزه تئاتر شد. همین امر سرنوشت او را برای بقیه زندگی رقم زد. او بیش از 60 سال در تئاتر، سینما و تلویزیون ایران نقش آفرینی کرد و بیشتر از 150 فیلم و سریال را در کارنامه خود به جا گذاشت و در این زمینه رکورددار بازیگران ایرانی شد.
بیشتر نقش‌های حمیده خیرآبادی نقش مثبت بود و در اکثر فیلم‌ها نقش مادر یا مادربزرگ را بازی می‌کرد. خود او در این باره گفته : «سال ها پیش یک کارگردان که از اقوام من بود از من خواهش کرد در فیلمش نقش یک مادر را بازی کنم و من هم قبول کردم و آن پس این کار شد حرفه من و جالب اینکه از سال ها پیش که خیلی جوان بودم تا حالا من در اکثر فیلم هایم نقش مادر را بازی می کردم ،من بدون استثنا در فیلمهای مختلف مادر همه هنرپیشه های معروف و مشهوری که مردم می شناسند بوده ام.» به این جهت به او لقب «مادر سینمای ایران» داده اند.
سالهای پایانی عمر حمیده خیرآبادی در انزوا سپری شد. سرانجام در بامداد 31 فروردین 1389 مادر سینمای ایران در سن 86 سالگی و به علت کهولت سن درگذشت. او همان طور که به دخترش ثریا قاسمی وصیت کرده بود در قطعه هنرمندان دفن نشد و در سکوت خبری در قطعه 66 ردیف 69 شماره 62 بهشت زهرا به خاک سپرده شد. بیشتر بدانید: ثریا قاسمی راز دفن بی‌سروصدای حمیده خیرآبادی را فاش کرد!

آغاز فعالیت هنری
حمیده خیرآبادی بازیگری را از تئاتر آغاز کرد و در سال 1332 با فیلم «میهن‌پرست» وارد سینما شد. در تلویزیون نیز در سال 1346 در سریال «سرکار استوار» دیده شد. خیرآبادی با آغاز «موج نوی سینمای ایران» در دهه چهل در بسیاری از آثار کارگردانان مطرحی، چون داریوش مهرجویی و مسعود کیمیایی و علی حاتمی بازی کرد.
حمیده خیرآبادی و ثریا قاسمی دخترش
همسر و فرزندان حمیده خیرآبادی
حمیده خیرآبادی در 13 سالگی با شخصی به نام علی قاسمی ازدواج کرد و صاحب فرزند دختری شد. ثریا قاسمی تنها فرزند اوست که بعد‌ها مثل مادر به عرصه بازیگری روی آورد و تا کنون کارنامه درخشانی از خود به جا گذاشته است. ازدواج خیرآبادی زیاد دوام نیاورد و پس از چند سال به جدایی انجامید. ثریا قاسمی دختر نادره در دو فیلم با مادر همبازی شده است. یکی در سریال «در قلب من» به کارگردانی حمید لبخنده و یکی فیلم «خانه ابری» به کارگردانی و نویسندگی اکبر خواجویی که در هر دو اثر حمیده خیرآبادی نقش مادرشوهر ثریا قاسمی را بازی می کند.
حمیده خیرآبادی در نقش ننه حسن کچل فیلمی از علی حاتمی
کارنامه هنری حمیده خیرآبادی
سینما
1387 - شیرین ( عباس کیارستمی ) 1383 - سرود تولد (علی قوی تن) 1381 - توکیو بدون توقف (سعید عالم زاده) 1377 - بازیگر (محمدعلی سجادی) 1375 - روزی که خواستگار آمد (فریال بهزاد) 1374 - پاک‌باخته (غلامحسین لطفی)/ سلام به انتظار (کریم آتشی) /مرد آفتابی (همایون اسعدیان در عنوان بندی نیامده) /ماه مهربان (قاسم جعفری) 1373 - تحفه هند (محمدرضا زهتابی)/ روز واقعه (شهرام اسدی) /سفر بخیر (داریوش مؤدبیان) /کلاه‌قرمزی و پسرخاله (ایرج طهماسب) / بازی با مرگ 1371 - تماس شیطانی (حسن قلی‌زاده)/ راز چشمه سرخ (علی سجادی حسینی)/ عیالوار (پرویز صبری)/ مریم و میتیل (فتحعلی اویسی)/ هنرپیشه (محسن مخملباف)/ یک مرد یک خرس ( مسعود جعفری جوزانی ) 1370 - بانو (داریوش مهرجویی)/جیب برها به بهشت نمی‌روند (ابوالحسن داودی)/ راز چشمه سرخ/ گرگ‌های گرسنه (سیروس مقدم) 1369 - جستجو در جزیره (مهدی صباغزاده)/ در آرزوی ازدواج (اصغر هاشمی)/ سایه خیال (حسین دلیر)/ علی و غول جنگل (بیژن بیرنگ مسعود رسام) 1368 - بچه‌های طلاق (تهمینه میلانی)/ ریحانه (علیرضا رئیسیان)/ شب بیست و نهم (حمید رخشانی)/ مادر (علی حاتمی) 1367 - زرد قناری (رخشان بنی اعتماد)/ هی جو (منوچهر عسگری نسب) 1366 - سایه‌های غم (شاپور قریب) 1365 - اجاره‌نشین‌ها (داریوش مهرجویی)/ خانه ابری (اکبر خواجویی) 1364 - مدرک جرم (منوچهر حقانی نسب) 1363 - پیراک (کوپال مشکوه)/ شب‌شکن (خسرو ملکان) 1359 - مفسدین 1357 - با عشق مردن/ پرستش/ تشنه باران/1357 - خیابانی‌ها 1356 - تازه عروس/ خاتون/خدا قوت (عباس کسایی)/ زن/ شب آفتابی (سیروس الوند)/ مشکل آقای اعتماد/ هم‌کلاس 1355 - پیش‌کسوت/ رابطه جوانی/ شادی‌های زندگی/ کلک نزن خوشگله/ مادر جونم عاشق شده/ ماه عسل (فریدون گله)/ میهمان 1354 - پاشنه طلا (نظام فاطمی)/ پلنگ در شب/ تعصب/ دو آقای با شخصیت/ شاهرگ (علیرضا داودنژاد)/ ممل آمریکایی (شاپور قریب)/ همسفر (مسعود اسداللهی) 1353 - آب توبه/ اوستا کریم نوکرتیم (محمود کوشان)/ بزن بریم دزدی/ تهمت/ صلات ظهر (سعید مطلبی)/ عروس پابرهنه/ فرار از بهشت/ ماجراجویان خشن/ مهدی فرنگی 1352 - باجناغ/ تیغ آفتاب/ در آخرین لحظه/ قصه شب (محمدعلی فردین)/ محبوب بچه‌ها 1351 - شهر آفتاب/ شیر تو شیر/ کافر (فریدون گله)/ مهدی مشکی و شلوارک داغ 1350 - بابا شمل (علی حاتمی)/ دلقک‌ها/ رسوایی عشق/ زن یکشنبه/ شب عروسی/ کاکو (شاپور قریب)/ یک خوشگل و هزار مشکل 1349 - ارادتمند شما عزرائیل/ رضا موتوری (مسعود کیمیایی)/ حسن کچل (علی حاتمی)/ دزد و پاسبان/ طوقی (علی حاتمی)/ علی بی غم/ قصه شب یلدا (ساموئل خاچیکیان)/ میوه گناه 1348 - قصر زرین (محمد علی فردین)/ گربه را دم حجله می‌کشند/ گرفتار/ دنیای پر امید 1347 - تحفه هند/ دختر شاه پریون/ سالار مردان/ شب فرشتگان/ مرد روز 1346 - الماس 33 (داریوش مهرجویی)/ دنیای قهرمانان/ علی بابا و چهل دزد/ عمو سبزی فروش/ کوه زاد/ معجزه/ هارون و قارون/ هفت شهر عشق/ ولگردها (محمد متوسلانی)/ آقا موچول/ حسین کرد/ دختر کدخدا/ شوخی نکن دلخور می شم 1344 - سه کارآگاه خصوصی/ افق روشن/ خوشگل خوشگلا/ در دنیا بیگانه بودم/ دزد بانک/ دنیای پول/ ده سایه خطرناک/ سه کارآگاه خصوصی/ مرخصی اجباری/ همه سر حریف/ولگرد قهرمان/ یکپارچه آقا 1343 - ترانه‌های روستایی/ چهار تا شیطون/ زندگی دوزخی/ شکوفه‌های امید/ عروس فرنگی (نصرت‌الله وحدت)/ لذت گناه (سیامک یاسمی)/ نیرنگ دختران 1342 - آقای هفت رنگ/ اشک‌ها و خنده‌ها/ فرشته‌ای در خانه من/ مسافری از بهشت 1341 - چادرنشین‌ها/ عروس دهکده/ قربون خودم 1340 - تازه به دوران رسیده/ خروس بی محل/ دختران حوا 1339 - آتش و خاکستر/ آخرین هوس/ بچه ننه/ بچه‌های محل/ در جستجوی داماد/ شیر فروش 1338 - دست تقدیر/هالو 1334 - امیر ارسلان نامدار (شاپور یاسمی در عنوان بندی نیامده) 1332 - میهن‌پرست (غلامحسین نقشینه)
حمیده خیرآبادی در مجموعه تلویزیونی «پدرسالار»
تلویزیون
1381–1382 این راهش نیست
1380–1381 سفر سبز
1381 با من بمان
1380 هزاران چشم
1380 یادداشت‌های کودکی
1380 آخرین روزهای شاد بودن
1380 دردسر والدین
1379 معجزه ازدواج
1379 ماجراهای خانه قدیمی
1378 قطار ابدی
1378 پدرخوانده
1378 بوی خاک
1377 به او بگویید دوستش دارم
1377 در قلب من
1376–1377 برگبار
1376 همه فرزندان من
1376 کهنه‌سوار
1376 قطار ابدی
1375–1376 تهران 11- 595 ج 48
1375 خانه سبز
1374–1375 جهان وارونه
1374 بر سر دوراهی بازیگر
1374 زندگی بازیگر
1374 تله‌فیلم «سلام به انتظار»
1375–1373 علاءالدین بازیگر
1374–1373 سمندون
1373 همسران (بازیگر مهمان)
1372–1373 پدرسالار
1371–1372 آپارتمان
1371 مزد ترس بازیگر
1370 قابیل
1370 این خانه دور است
1368–1369 میهمان
1368 بهارانه
1367 زندگی و جنگ
1367 بخش چهار جراحی (بازیگر مهمان)
1356 همه از یک خانواده
1353 تلخ و شیرین
1352 قصه عشق
1346–1349 سرکار استوار

افتخارات حمیده خیرآبادی
حمیده خیرآبادی هرگز چنان که شایسته او و زحماتش در بازیگری بود به حقش نرسید و تنها سه بار نامزد جایزه بهترین بازیگر نقش مکمل شد اما آن را به دست نیاورد. این امر می تواند دلایل متعددی از جمله فضای محدود برای هنرنمایی بانوان در سینما داشته باشد. شاید بزرگترین افتخار او، نه جوایز و سیمرغ بلورین، که یاد و خاطره ماندگار او در اذهان مردم و سینما و تلویزیون ایران باشد.
کاندیدای سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل زن از نهمین دوره جشنواره فیلم فجر برای فیلم «سایه خیال» کاندیدای سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل زن از یازدهمین دوره جشنواره فیلم فجر برای فیلم «یک مرد یک خرس» کاندیدای سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل زن از هفتمین دوره جشنواره فیلم فجر برای فیلم «هی جو»
مراسم بزرگداشت حمیده خیرآبادی
بزرگداشت حمیده خیرآبادی
مراسم بزرگداشت زنده یاد حمیده خیرآبادی در اردیبهشت سال 1389 یک ماه پس از مرگش، با حضور هنرمندان سینما تئاتر و تلویزیون در مسجد ولیعصر تهران برگزار شد. امید است سایر هنرمندان پیشکسوت در زمان حیات تجلیل و بزرگداشت شوند.
بهاره ضیایی