بزرگنمايي:

آریا بانو - پوست به عنوان یک اندام دفعی می‌تواند به متعادل سازی برخی از یون‌های موجود در بدن کمک کند. بالارفتن برخی از این یون‌ها مانند هیدروژن برای بدن آسیب زا هستند.


سرویس علوم - پوست بخشی از دستگاه پوششی بدن است و از آن به عرق، آب نمک و کمی اوره خارج می‌شود و به همین دلیل از پوست به عنوان یک اندام دفعی نام برده می‌شود.
دفع از راه پوست چگونه انجام می‌شود؟
الف. عرق کردن و دفع آب
در یک شخص سالم در شرایط عادی میزان عرق کردن حدود 100 میلی لیتر در روز است. در انسان عرق کردن در درجه اول به عنوان عملی برای تنظیم درجه حرارت بدن است. بیشترین حجم عرق را آب تشکیل می‌دهد.
یکی از اعمال مهم پوست تنظیم حرارت است که این عمل توسط تعریق در سطح پوست صورت می‌گیرد. حین گرمای زیاد غدد عرق فعال شده و عمل تعریق را انجام می‌دهند. با تبخیر رطوبت سطح پوست، سطح بدن خنک می‌شود. درغیر اینصورت اشخاص دچار تب غیر عفونی یا در حقیقت افزایش حرارت ناشی از این اختلال می‌شوند. از سوی دیگر وجود تعریق سطح پوست با تنظیم رطوبت پوست در حد عادی، سبب نرمی پوست شده و در حقیقت به جلوگیری از خشکی پوست نیز کمک می‌کند.
لازم به ذکر است که میزان عرق برحسب شرایط محیطی و فعالیت‌های بدنی می‌تواند تا چند لیتر افزایش یابد که در این شرایط تنها جبران آب از دست رفته کافی نیست و باید متناسب با شدت عرق کردن، مواد محلولی را که از دست رفته اند (به خصوص یون‌های سدیم و کلر) را نیز جبران کرد. به خاطر همین عرق کردن است که از پوست به عنوان یک اندام دفعی یاد می‌شود.

ب. دفع غیر محسوس سایر مواد مضر از طریق پوست
به طور متوسط یک فرد بالغ روزانه 300 تا 400 میلی لیتر عرق به طور نامحسوس، از طریق پوست از دست می‌دهد که تابع شرایط محیطی و یا فردی نیست. این رقم از رقم تعریق محسوس جداست و حتی در افرادی که به طور ارثی غدد عرق ندارند نیز دفع می‌شود. اوره،‌ لاکتیک اسید، سدیم، کلسیم، پتاسیم و منیزیم نیز از طریق پوست دفع می‌شوند. اوره و لاکتیک اسید جزو اصلی‌ترین مواد دفعی در انسان هستند.
اوره نیز بخش اصلی ادرار پستانداران را تشکیل می‌دهد. اوره نقش حامل مواد زائد نیتروژن دار را در بدن بازی می‌کند. البته وجود اوره در بدن ضروری است اما باید به از طریق ادرار و پوست خارج شود تا سطح آن به تعادل برسد.
لاکتیک اسید (اسید لاکتیک) ماده ای است که پس از یک فعالیت شدید بدنی در عضلات تولید شده و باعث درد و خستگی آن‌ها می‌شود. در pH بدن، اسید لاکتیک به شکل یونی آن یعنی لاکتات وجود دارد. ازدیاد بیش از اندازه این ترکیب در یاخته‌های ماهیچه‌ای سبب گرفتگی و درد ماهیچه‌ها می‌شود. با توجه به اطلاعات بالا متوجه می‌شویم که نقش پوست به عنوان یک اندام دفعی خارج کردن یون‌هایی است که اگر در بدن تجمع یابند، عملکرد صحیح بدن را مختل می‌کنند.
پوست بدن با توجه به ترکیب و ساختمان مخصوصی که دارد (لایه شاخی پر از کلسترول پوست) از انتشار آب به خارج جلوگیری می‌کند و چنان چه به هر دلیلی، به عنوان مثال در سوختگی‌های وسیع، پوست آسیب ببیند دفع آب از این طریق به شدت افزایش می‌یابد. این مقدار می‌تواند تا ده برابر افزایش یابد و به سه تا پنج لیتر در روز برسد که باید جبران شود؛ بنابراین لازم است به کسانی که دچار سوختگی شده اند مقادیر زیادی مایع، معمولا از راه داخل وریدی داد تا این مقدار دفع مایع متعادل شود.
پوست با دارا بودن سطح متوسطی حدود 2 متر مربع، یکی از بزرگ‌ترین اعضا بدن است. پوست یک سد محافظتی بین محیط جهان اطراف با عضلات، اعضای درونی و رگ‌های خونی و اعصاب بدن تشکیل می‌دهد. مو و ناخن‌ها از پوست منشا گرفته و یک لایه حفاظت اضافی ایجاد می‌کنند. ظاهر پوست به‌طور گسترده‌ای تغییر می‌کند. این تغییر نه تنها به دلیل عواملی هم، چون افزایش سن بوده، بلکه نشان دهنده نوسانات هیجانی و سلامت عمومی نیز هست.
پوست یک عضو زنده است هر چند بالا‌ترین لایه آن لایه‌شاخی و رو پوست (اپیدرم) بوده که سطح پوست را تشکیل می‌دهند. این لایه‌ها متشکل از سلول‌های زنده و مرده هستند و در هر فرد حدود 30 هزار عدد از این سلول‌ها در هر دقیقه ریزش می‌کنند. با این وجود سلول‌های زنده پوست دائما در قسمت زیری‌تر رو پوست تولید شده تا جایگزین این سلول‌ها شوند. در زیر روپوست، درم قرار گرفته که حاوی عروق خونی، پایانه‌های عصبی و غدد است. لایه‌ای از چربی در زیر درم قرار می‌گیرد و به عنوان یک عایق، ضربه گیر و منبع انرژی عمل می‌کند. بدن هر انسان در مدت زمان یک زندگی 70 ساله، متوسط حدود 47/5 کیلوگرم پوست دور می‌ریزد و هر ماه تمام پوست هر فرد عوض شده و نو می‌شود.
وظایف پوست
بدن را در مقابل آسیب‌های مکانیکی، حرارت و تابش شدید نور محافظت می‌کند. (سیستم دفاع مکانیکی از نفوذ مواد شیمیایی و ورود میکروب‌ها و میکرو ارگانیسم‌ها به بدن جلوگیری می‌کند. (سیستم دفاع ایمونولوژیکی) برخی از مواد مضر حاصل از فعالیت‌های متابولیسمی در سیستم گوارشی و کبد را دفع می‌کند. هورمون‌ها و آنزیم‌ها را درداخل بدن حفظ می‌کند. به عنوان یک عضو لامسه خارجی، پیام‌های حسی را از طریق اعصاب به مغز و مراکز عصبی منتقل می‌کند. به کمک سلول‌های لانگرهانس، نقش مهمی را در سیستم ایمنی بدن ایفا می‌کند. به نشان دادن نژاد هر فرد کمک می‌کند. (سیاه پوست-سفید پوست و غیره) نشان دادن جنسیت هر فرد. (مرد و زن) مانع از تبخیر شدن آب بدن می‌شود و موجب تنظیم حرارت بدن شده و سدی در برابر از دست دادن دمای داخلی بدن است.
حدیث پاکدل مقدم